Τέλος δεν θα ήταν άσκοπο, πιστεύουμε, να αναφερθούμε και στην Οικονομία της Εκκλησίας κατά το πρώτο ήμισυ του ε΄ αιώνος έναντι των υποστηρικτών του αιρετικού Θεοδώρου Μοψουεστίας. Αρχικά, όπως αναφέρει ο άγιος Κύριλλος Αλεξανδρείας, οι Πατέρες της Γ΄ Οικουμενικής Συνόδου καταδίκασαν μεν τον Νεστόριο, όχι όμως και τον «αρχηγόν και πατέρα»³⁸⁷ και διδάσκαλό του Θεόδωρο Μοψουεστίας, ο οποίος είχε ήδη πεθάνει, «ίνα μη τινες τη υπολήψει του ανδρός προσεσχηκότες αποβάλωσιν εαυτούς των Εκκλησιών. Η δε εν τούτοις οικονομία άριστόν τι χρήμα και σοφόν»³⁸⁸, κατά τον άγιο Κύριλλο.

«Ο θείος Κύριλλος» μάλιστα, όπως λέγει ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης «μέχρι τινός καιρού» «ωκονόμει μη αποσχίζεσθαι των της Εώας (κατ' οικονομία επικοινωνούσε μετά των Αντιοχειανών επισκόπων των) εν διπτύχοις αναφερόντων τον Θεόδωρον τον Μοψουεστίας αιρετικόν όντα. Επάν ορθότατα και καιριώτατα τα της ευσεβείας δόγματα παρ' αυτοίς εσέσωστο»³⁸⁹. Οι ανωτέρω επίσκοποι της Αντιοχείας όχι μόνο μνημόνευαν τον αιρετικό Θεόδωρο, αλλά επαινούσαν και τα συγγράμματά του «καίτοι την ίσην, μάλλον δε πολλώ χείρονα (του Νεστορίου) νοσούντα δυσέβειαν»³⁹⁰.

Ο άγιος Κύριλλος επιπλέον συνιστούσε στους Ορθοδόξους της Αντιοχείας να μη αρνούνται «την προς τον ευλαβέστατον επίσκοπον Ιωάννην (πατριάρχη Αντιοχείας) κοινωνίαν»³⁹¹, «καν μη λίαν ακριβώς διοικούμενα τα πράγματα βλέπωσι, κατά τον ενεστηκότα μάλιστα καιρόν. Ου γαρ θέλομεν τεμείν αλλά συνάψαι». Άλλωστε, συνέχιζε ο Άγιος, και ο Ιωάννης «οικονομίας δείται πολλής, ίνα τους αφηνιώντας (θαυμαστάς του Θεοδώρου Αντιοχειανούς επισκόπους) κερδάνη»³⁹².

Όταν μάλιστα υποστηρίχθηκε ότι θα έπρεπε να αναθεματισθή ο Θεόδωρος Μοψουεστίας, ο ιερός Κύριλλος συνιστούσε στον άγιο Πρόκλο Κωνσταντινουπόλεως χάριν «οικονομίας» «μη συγχωρήσαι αναθεματισθήναι αυτόν, ως αίτιον τούτο ταραχής γινόμενον»³⁹³.

Παρόμοια με την ανωτέρω ήταν και η Οικονομία του Θεοφίλου Αλεξανδρείας, ο οποίος «τω Γελασίω (Ρώμης) εκοινώνει, εγγεγραμμένον έχοντι εν τοις διπτύχοις τον Παλαιστίνον (Αρειανόν) Ευσέβιον»³⁹⁴ Καισαρείας.

 

Σημειώσεις:

---

387. Ιωάννου Κωνσταντινουπόλεως, Επιστολή προς Κωνσταντίνον..., P.G.96, 1428B.

388. Επιστολή οβ΄, P.G.77, 345A.

389. Επιστολή μθ΄, βιβλίο α΄, P.G.99, 1085C -1088A.

390. Επιστολή ξθ΄, P.G.77, 340AB.

391. Επιστολή νζ΄, P.G.77, 321A.

392. Επιστολή νη΄, P.G.77, 321CD.

393. Επιστολή οβ΄, P.G.77, 344B-345D.

394. Μεγάλου Φωτίου, Μυριόβιβλος, 227, P.G.103, 956B.