Κεφάλαιο Α΄ - Η διόρθωσις του Ιουλιανού ημερολογίου το 1924

δ΄. Το σχίσμα των Παλαιοημερολογιτών (Γ.Ο.Χ.)

 

Δυστυχώς όμως μία μερίδα του θρησκευομένου λαού αντέδρασε με ακραίο τρόπο στην μεταρρύθμισι αυτή μεγενθύνοντας τις όποιες ατέλειές της. Η αντίδρασις αυτή υπερέβη κάθε λογικό όριο και έφθασε έως την διακοπή της εκκλησιαστικής κοινωνίας όχι μόνο με τις Εκκλησίες που διέπραξαν την διόρθωσι του ημερολογίου, αλλά και με όλες τις υπόλοιπες, οι οποίες δεν άλλαξαν μεν το ημερολόγιό τους, συνέχιζαν όμως να κοινωνούν, με αυτές που το άλλαξαν. Έτσι δημιουργήθηκε το γνωστό σε όλους ζηλωτικό, παλαιοημερολογιτικό σχίσμα, το οποίο διέσπασε και διέσυρε την Ορθοδοξία κατά τον περασμένο αιώνα. (Ομιλούμε για ζηλωτικό, παλαιοημερολογιτικό σχίσμα και όχι απλά για παλαιοημερολογιτικό, επειδή, όπως προαναφέραμε, αρκετές Εκκλησίες -π.χ. Ιεροσολύμων, Ρωσίας, Σερβίας, καθώς και το Άγιον Όρος- ακολουθούν έως σήμερα το παλαιό, Ιουλιανό ημερολόγιο, χωρίς όμως να έχουν διακόψει την εκκλησιαστική κοινωνία με τις Εκκλησίες που ακολουθούν το νέο, διορθωμένο ημερολόγιο).

Οι Παλαιοημερολογίται απετέλεσαν από το 1924 ανεξάρτητη Εκκλησία, την Εκκλησία των Γνησίων Ορθοδόξων Χριστιανών (Γ.Ο.Χ.), η οποία υφίσταται έως σήμερα διασπασμένη όμως σε δώδεκα περίπου αλληλοαναθεματισμένες και αλληλοκαθαιρεμένες παρατάξεις και πλήθος μεμονωμένων. Εσφαλμένη λοιπόν, κατά την άποψί μας, η διόρθωσις του ημερολογίου, πολύ περισσότερο όμως εσφαλμένη και αντιπατερική η από μέρους των Γ.Ο.Χ. αντίδρασις.

Τήν διόρθωσι του Ιουλιανού ημερολογίου ακολούθησαν σταδιακά και άλλες Τοπικές Εκκλησίες (Αλεξανδρείας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας), οι οποίες πολύ σύντομα υπέστησαν και τις ολέθριες συνέπειές της, δηλαδή την διάσπασι του πιστού λαού. Η διάσπασις αυτή της Εκκλησίας θα πρέπει πιθανότατα να θεωρήται ως ο κυριώτερος λόγος, εξ αιτίας του οποίου Εκκλησίες -όπως π.χ. Της Ρωσίας ή της Σερβίας- δεν αποτολμούν έως σήμερα παρόμοια, ημερολογιακή μεταρρύθμισι.

Κατωτέρω θα προσπαθήσουμε να αναλύσουμε τους λόγους, για τους οποίους το παλαιοημερολογιτικό σχίσμα ήταν και είναι παράνομο. Πριν εισέλθουμε στην αναίρεσι των κυριωτέρων επιχειρημάτων τών Γ.Ο.Χ., θεωρούμε απαραίτητο να αναλύσουμε την διδασκαλία των αγίων Πατέρων σχετικά με το ζήτημα της διακοπής της εκκλησιαστικής κοινωνίας (αποσχίσεως) από τους εκκλησιαστικούς προϊσταμένους μας. Πότε δηλαδή αυτή επιβάλλεται, πότε απαγορεύεται και πότε επιτρέπεται.

Το ζήτημα αυτό είναι, κατά την γνώμη μας, το πλέον σημαντικό στην προσπάθεια αξιολογήσεως του παλαιοημερολογιτικού σχίσματος, καθώς το 1924 αυτό ακριβώς συνέβη, διακοπή δηλαδή της εκκλησιαστικής κοινωνίας (σχίσμα) μεταξύ του κλήρου και του λαού που αντέδρασε στην διόρθωσι του ημερολογίου και της εκκλησιαστικής ηγεσίας του (κατ᾿ επέκτασι δε όλης της Ορθοδόξου Εκκλησίας). Βάσει λοιπόν τής πατερικής διδασκαλίας θα αποδειχθή, ότι η απόσχισις των Γ.Ο.Χ. από τις Τοπικές Εκκλησίες ήταν αντικανονική και αντιπατερική.