Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

36. Η ετοιμασία τών Τιμίων Δώρων προ τής Θείας Μεταλήψεως

Μετά την ύψωση των Τιμίων Δώρων από το Λειτουργό, ο Διάκονος απευθυνόμενος προς αυτόν λέγει: "Μέλισον Δέσποτα".

Στην πρώτη θεία Λειτουργία που τελέστηκε στη γη, ο ίδιος ο Χριστός τεμάχισε τον αγιασμένον Άρτο και τον έδωσε στους Μαθητές Του λέγοντας: "Λάβετε φάγετε· τούτό μου εστι το σώμα, το υπέρ υμών κλώμενον" (1 Κορ. 11: 24). Σε κάθε θεία Λειτουργία επαναλαμβάνεται η πράξη αυτή του Κυρίου και πραγματοποιείται ο λόγος Του: Ο Λειτουργός τεμαχίζει τον Αμνό του Θεού και προσφέρει στους πιστούς το "κλώμενον" άγιο Σώμα.

Τεμαχίζεται ο Χριστός, αλλά δεν διαιρείται. Μετά τον μελισμό του Αγίου Σώματος, κάθε μέρος του αγίου Άρτου είναι ολόκληρος ο Χριστός. Κι αν τεμαχίζεται, όμως παραμένει αμέριστος και ατεμάχιστος και βρίσκεται και αναγνωρίζεται ολόκληρος στο κάθε ένα χωριστό μέρος που κόβεται. Όσοι μετέχουμε της Αγίας Τραπέζης, όλοι παίρνουμε ολόκληρο τον Χριστό, ο Οποίος μας γεμίζει ολόκληρους. Ολόκληρος ο Χριστός βρίσκεται στον καθένα μας. Ολόκληρος βρίσκεται σε ολόκληρη την Αγία μας Εκκλησία, σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης, σ' όλους τους χρόνους και τις εποχές. Οι υλικές τροφές είναι πάντοτε δαπανώμενες. Ο Αμνός του Θεού είναι πάντοτε εσθιόμενος, αλλά ουδέποτε δαπανώμενος. Η Θυσία Του δεν έχει χρονική διάρκεια, είναι διηνεκής, διότι είναι η αδαπάνητη τροφή της ατελεύτητης Ζωής.

Ο ιερός Χρυσόστομος χρησιμοποιεί το εξής παράδειγμα, για να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την αλήθεια αυτή. "Ας υποθέσουμε ότι υπάρχει μια πηγή φωτιάς. Από τη φωτιά αυτή ανάβονται δέκα χιλιάδες λυχνάρια και δυό φορές τόσα και τρεις φορές και πολλές φορές. Άραγε η φωτιά που έχει μεταδοθεί σε τόσα λυχνάρια, δεν μένει στην ίδια της την πληρότητα; (PG 59:91). Πηγή φωτιάς ο Χριστός που ξεχειλίζει σε όλους όσοι τρέχουν κοντά Του και μετά το ξεχείλισμα παραμένει αναλλοίωτος.

Ο Λειτουργός αφού πει "Τα Άγια τοις αγίοις", προβαίνει σε τρεις διαδοχικές πράξεις: την ύψωση του Αγίου Σώματος του Χριστού, τον τεμαχισμόν Του και την ένωση με το Άγιο Αίμα Του.

Η ύψωση του αγίου Σώματος του Χριστού γίνεται ταυτόχρονα με την εκφώνηση "τα άγια τοις αγίοις". Η ύψωση αυτή του Τιμίου Σώματος - κατά τους Πατέρες - εικονίζει την ύψωση επί του Σταυρού, την θανάτωση και την Ανάσταση.

Ο τεμαχισμός του αγίου Σώματος του Χριστού γίνεται καθώς ο Λειτουργός λέγει: "Μελίζεται και διαμελίζεται ο Αμνός τού Θεού...". Ο Λειτουργός διαιρεί το άγιο Σώμα του Χριστού σε τέσσερα τεμάχια και τα τοποθετεί σταυροειδώς στο άγιο Δισκάριο. Η κλάση του τιμίου Άρτου την σφαγή του Χριστού σημαίνει, λένε οι Πατέρες. Η κλάση του Άρτου είναι η κατ' εξοχήν πράξη που φανερώνει τον Χριστό."Εν τη κλάσει τού άρτου" ανεγνώρισαν οι δύο Μαθητές τον Κύριο στην Εμμαούς. (Λουκ. 24:35). Και με το όνομα αυτό ονόμαζαν οι πρώτοι χριστιανοί τη θεία Ευχαριστία (Πράξ. 20:7 και 2:42). Ο Χριστός διαιρείται προς χάρη μας για να μας ενώσει μαζί Του, ώστε να γίνουμε ένα.

Στην υπόμνηση του Διακόνου προς τον Λειτουργό "Πλήρωσον, Δέσποτα το άγιον Ποτήριον", ο Λειτουργός παίρνει την άνω μερίδα του Αμνού και την τοποθετεί στο άγιον Ποτήριον, λέγοντας: "Πλήρωμα Ποτηρίου πίστεως, Πνεύματος Αγίου". Η πράξη αυτή σημαίνει ότι ένας είναι ο Χριστός, είτε τον βλέπουμε ως Άρτο στο άγιο Δισκάριο είτε στο Άγιο Ποτήριο. Με την ένωση αυτή κηρύττεται η ενότητα της φύσεως του Χριστού. Η ενότητα της θυσίας Του και της χάριτός Του, που προσφέρεται στους πιστούς, διά της κοινωνίας του αγίου Σώματος και Αγίου Αίματος.

Η φράση "Πλήρωμα... Πνεύματος Αγίου", σημαίνει ότι ο Χριστός μας γεμίζει με Πνεύμα Άγιον. Αποτέλεσμα όλων των λόγων και έργων του Χριστού, των Παθών και της Αναστάσεώς Του είναι η έλευση και η παραμονή του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία.

Στην προετοιμασία των Τιμίων Δώρων προστίθεται και το "Ζέον". Αφού ο Λειτουργός κάνει την ένωση του Αγίου Σώματος και Αίματος του Χριστού, προσφέρεται νερό πολύ ζεστό, το λεγόμενο ζέον και αφού το ευλογήσει ο Λειτουργός λέγοντας: "Ευλογημένη η ζέσις τών Αγίων Σου..." ο Διάκονος το χύνει στο Άγιο Ποτήριο με τα Τίμια Δώρα, που είναι πάνω από την Αγία Τράπεζα λέγοντας: "Ζέσις πίστεως, πλήρης Πνεύματος Αγίου". Όπως το Άγιο Αίμα και το νερό βγήκαν από τη θεία πλευρά του Εσταυρωμένου γεμάτα θερμότητα, έτσι και τώρα, το νερό ρίχνεται καυτό, την ώρα που πρόκειται να κοινωνήσουμε.

Ο Λειτουργός κάνοντας την ένωση του Αγίου Σώματος και του Αγίου Αίματος είπε: "Πλήρωμα Πνεύματος Αγίου". Ρίχνοντας το ζέον στο Άγιο Ποτήριο λέει: "Ζέσις Πνεύματος Αγίου". Όλα τονίζουν την παρουσία του Παρακλήτου. Και το ζέον, το καυτό νερό, επειδή έχει βράσει με φωτιά και περιέχει μέσα του φωτιά, φανερώνει το Άγιο Πνεύμα. Την ημέρα της Πεντηκοστής ως φωτιά εμφανίστηκε να κατέρχεται στους Μαθητές του Χριστού (βλ. Πράξ. 2:3).

Όλα πλέον είναι έτοιμα για τη θεία Μετάληψη. Οι λειτουργοί προτού κοινωνήσουν αισθάνονται την ανάγκη να προσευχηθούν καθένας για τον εαυτό του, με μία σειρά σύντομων κατανυκτικών ευχών. Είναι ωφέλιμο και κάθε πιστός που θα κοινωνήσει να διαβάζει για τον εαυτό του τις ευχές αυτές:"Πιστεύω Κύριε και ομολογώ ότι Συ ει αληθώς ο Χριστός... Έτσι πιστεύω ότι τούτο αυτό εστι το τίμιον Αίμα Σου...".

Με τις κατανυκτικές αυτές ευχές εκφράζουμε την ασάλευτη πίστη μας στον Χριστό και στο Άγιο Σώμα και Αίμα Του, την μέχρι έρωτα αγάπη μας προς τον Νυμφίο των ψυχών μας, εκζητούμε άφεση των αμαρτιών μας, "κάθαρσιν και αγιασμόν ψυχής τε και σώματος και εις αρραβώνα τής μελλούσης ζωής και βασιλείας".

Μετά τις ευχές, κατά την εκκλησιαστική αρχίζει η θεία Μετάληψη των Λειτουργών πρώτα και εν συνεχεία των πιστών. Ο λαός σε στάση προσευχής και προσοχής περιμένει να μεταλάβει τα Τίμια Δώρα «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν την αιώνιον». Αμήν.