Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

34. Προετοιμασία για τη Θεία Μετάληψη

Μετά την τελευταία ευλογία του Λειτουργού στο τέλος της αγίας Αναφοράς: "Και έσται τα ελέη τού μεγάλου Θεου και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού μετά πάντων ημών", ο Διάκονος εκφωνεί μία σειρά δεήσεων, (μερικές των οποίων ήδη τις ερμηνεύσαμε στη σειρά των Πληρωτικών, μετά την Μεγάλη Είσοδο).

Ο Διάκονος (ή ο Ιερεύς) εκφωνεί: "Πάντων τών Αγίων μνημονεύσαντες, έτι και έτι εν ειρήνη τού Κυρίου δεηθώμεν". Δηλαδή να καλέσουμε σε βοήθεια όλους τους αγίους και με ειρήνη πάλι να δεηθούμε: "υπέρ τών προσκομισθέντων και αγιασθέντων Τιμίων Δώρων". Όχι για να δεχτούν τα Τίμια Δώρα τον αγιασμό, αφού είναι ήδη αγιασθέντα, αλλά για να μπορέσουν να μας μεταδώσουν τον αγιασμό. Αυτή την έννοια έχει η επόμενη δέηση "Όπως ο Φιλάνθρωπος Θεός ημών ο προσδεξάμενος αυτά... αντικαταπέμψη ημίν την θείαν Χάριν". Ας παρακαλέσουμε, δηλαδή, να γίνουν και σ' εμάς ενεργά, να μή γίνουν ανενεργά γι' αυτή τη Χάρη, όπως τότε στην Παλαιστίνη, όταν το παντοδύναμο αυτό Σώμα του Κυρίου δεν μπορούσε σε μερικές πόλεις να κάνει θαύματα "δια την απιστίαν αυτών" (Ματθ. 13,58).

Η τελευταία δέηση της σειράς αυτής είναι: "Την ενότητα τής πίστεως και την κοινωνίαν τού Αγίου Πνεύματος αιτησάμενοι, εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών, Χριστώ τω Θεώ παραθώμεθα". Είναι αυτή μία ακόμη παρότρυνση, προ της θείας Μεταλήψεως, που σημαίνει: κατέχοντας την ενότητα της πίστεως και ευρισκόμενοι σε συνεχή κοινωνία με το Άγιο Πνεύμα ολόκληρη τη ζωή μας να την αφιερώσουμε στο Χριστό.

Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε εδώ ότι, ο χριστιανός μπορεί να είναι βέβαιος για τη σωτηρία του εφόσον δεν παρασύρεται από την προπαγάνδα των αιρετικών, αποφεύγει τα σχίσματα και τις διαιρέσεις, εξ αφορμής δογματικών ετεροδιδασκαλιών και ενδιαφέρεται να διατηρεί ανόθευτη την Ορθόδοξη πίστη. Έτσι εξασφαλίζεται και η κοινωνία του Αγίου Πνεύματος, που είναι "Το Πνεύμα τής αληθείας". Και τέλος συνεχής επιδίωξή μας να είναι, τόσον για τον εαυτό μας όσο και για τους άλλους, τα προβλήματά μας και ολόκληρη τη ζωή μας, τα πάντα να τα εμπιστευτούμε στην Πρόνοια του Θεού.

Είναι θαυμαστόν πόσον μεθοδικά η Εκκλησία προετοιμάζει τον πιστόν για να πλησιάσει, όσον το δυνατόν καλύτερα, το Άγιον Ποτήριον. Θα περίμενε κανείς, μετά από τόσες ευχές, και εφόσον τα Τίμια Δώρα έχουν καθαγιασθεί και είναι έτοιμα για τη θεία Μετάληψη κλήρου και λαού, να προχωρήσει στη μετάδοση της θείας κοινωνίας. Όμως προσθέτει τρεις πλέον ειδικές ευχές για την άξια θεία Μετάληψη, καθώς και την Κυριακή Προσευχή, που μας δίδαξε ο Κύριος.

Στην ευχή της προπαρασκευής: "Σοί παρακατιθέμεθα την ζωήν ημών πάσαν και την ελπίδα" επιβεβαιώνουμε αυτό που προηγουμένως δεηθήκαμε, δηλαδή να εμπιστευθούμε τους εαυτούς μας στον Χριστό. Στη συνέχεια της ευχής παρακαλούμε να μας αξιώσει ο Κύριος να μεταλάβουμε τα επουράνια Μυστήρια με καθαρή συνείδηση, εις άφεσιν αμαρτιών "εις Πνεύματος Αγίου κοινωνίαν, εις βασιλείας ουρανών κληρονομίαν...".

Η ευχή αυτή παράλληλα αποσκοπεί στο να μας διδάξει να μή τολμούμε να προσφωνούμε τον Πατέρα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού και δικό μας Πατέρα, αν δεν φροντίζουμε να ζούμε όπως μας θέλει ο Χριστός.

Η ευχή καταλήγει στην εκφώνηση του Λειτουργού: "Και καταξίωσον ημάς Δέσποτα, μετά παρρησίας ακατακρίτως τολμάν επικαλείσθαί Σε τον επουράνιον Θεόν Πατέρα και λέγειν". Η αξιοσημείωτη αυτή ολόθερμη δέηση λέγεται ως προτροπή, κλήρος και λαός να απαγγείλουμε την Κυριακή Προσευχή, "Πάτερ ημών...".

Ως γνωστόν την προσευχή αυτή παρέδωκε ο Ιησούς στους Μαθητές Του, όταν εκείνοι  Τον παρεκάλεσαν να τους διδάξει πώς να προσεύχονται. Έκτοτε, ως πρότυπον προσευχής, κάθε χριστιανού, χρησιμοποιείται καθημερινά, όχι μόνον στην κοινή λατρεία της Εκκλησίας, αλλά και σε κάθε άλλη περίπτωση, οσάκις ο χριστιανός προσεύχεται.

Ένας από τους λόγους για τους οποίους η Κυριακή προσευχή εντάχθηκε στο σημείο αυτό, λίγο πριν την θεία Μετάληψη, είναι το ότι ένα αίτημά της αναφέρεται στον "Άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον". Οι θεοφόροι Πατέρες μάς διδάσκουν ότι, ο Κύριος με τον όρον "άρτον επιούσιον" εννοεί όχι μόνον την αναγκαία για τη διαβίωσή μας τροφή, αλλά και τον Άγιον Άρτον της θείας Ευχαριστίας, χωρίς τον οποίον δεν μπορούμε να έχουμε ζωή πνευματική.

Άλλωστε και τα άλλα αιτήματα της Κυριακής Προσευχής δεν είναι άσχετα με την προετοιμασία του πιστού, καθώς ζητεί: "άφες ημίν τα οφειλήματα ημών, ως και ημείς αφίεμεν τοις οφειλέταις ημών", που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την προσέγγιση στη θεία Κοινωνία. Αλλά και στο αίτημα "ρύσαι ημάς από τού πονηρού" συμβάλλει η θεία Κοινωνία. Πολύ παραστατικά ο ιερός Χρυσόστομος λέγει: «Σαν λιοντάρια που βγάζουν φωτιά εξερχόμαστε από το ναό μετά την θεία Κοινωνία και γινόμαστε φοβεροί στον διάβολο, σε σημείο να μη τολμήσει να μας ενοχλήσει».

Ένα ακόμη λόγος, για τον οποίο προ της θείας Κοινωνίας απαγγέλλουμε πανηγυρικά -Κλήρος και λαός- την Κυριακή προσευχή είναι να ζητήσουμε από τον Θεό Πατέρα να μας αποδεχθεί ως παιδιά Του, και να μας δώσει το θάρρος, να τολμήσουμε -παρόλην την αναξιότητά μας, τις παρακοές μας και τις αμαρτίες μας- να Τον αποκαλέσουμε Πατέρα μας. Εφόσον αναγνωριζόμαστε παιδιά του Θεού Πατέρα, συγχρόνως γινόμαστε και κατά χάριν αδελφοί του Μονογενούς Υιού του Θεού. Έτσι αισθανόμαστε πιο θερμό σύνδεσμο με τον Χριστό, του Οποίου το άγιο Σώμα και Αίμα ετοιμαζόμαστε να κοινωνήσουμε. Αμήν.