Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

20. Τα Ιερά Αναγνώσματα

Το πρώτο Μέρος της θείας Λειτουργίας, "Η Λειτουργία τού Λόγου", όπως λέγεται, φθάνει στο αποκορύφωμά του με την ακρόαση του Λόγου του Θεού. Γνωρίζουμε βέβαια, ότι ο Κύριος, μιλούσε ο Ίδιος στο λαό, αλλά έστελνε και τους Μαθητές Του στις γύρω πόλεις και χωριά να κηρύξουν αυτά που τους είχε διδάξει. Παρόμοια και στη θεία Λειτουργία διαβάζει πρώτα ο Αναγνώστης μια περικοπή από τα Αποστολικά αναγνώσματα της Καινής Διαθήκης και μετά ο Διάκονος ή ο Ιερέας την καθωρισμένη περικοπή από τα τέσσερα ιερά Ευαγγέλια. Με το Ιερό Ευαγγέλιο μας μιλάει ο Ίδιος ο Χριστός. Επομένως πρέπει να Τον ακούσουμε προσεκτικά. Και όχι απλώς να Τον ακούσουμε, αλλά και να προσπαθήσουμε να κρατήσουμε τα λόγια του Χριστού στην καρδιά μας και να τα τηρήσουμε. Για τον σκοπό αυτό η Εκκλησία προσπαθεί να βοηθήσει τα παιδιά της να συμμαζέψουν το νου τους από άλλα θέματα που τους απασχολούν, και με όλη τους την προσοχή να ακούσουν τα λόγια του Θεού, που σε λίγο θα αναγνωσθούν. "Πρόσχωμεν", αναφωνεί ο Διάκονος προς το εκκλησίασμα, προτού αρχίσει η ανάγνωση του Αποστολικού Αναγνώσματος. Δεύτερη προειδοποίηση: "Σοφία"! Και πάλιν επαναλαμβάνει το "Πρόσχωμεν". Παρόμοιες και μάλιστα πιο έντονες  προτροπές απευθύνονται στους πιστούς και προ της αναγνώσεως του Ιερού Ευαγγελίου: "Σοφία! Ορθοί! Ακούσωμεν τού αγίου Ευαγγελίου! Ειρήνη πάσι". Επί πλέον ο Ιερέας απευθύνει ειδική Ευχή, πριν από την ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου με την οποία ζητούμε να μας χαρίσει ο φιλάνθρωπος Κύριος το καθαρόν και αγνό φως της γνώσεως του Θεού και να ανοίξει τα μάτια της ψυχής και της διανοίας για να κατανοήσουμε τα νοήματα του Ευαγγελίου Του. Επίσης να φυτέψει στις καρδιές μας τον βαθύ σεβασμό προς τις εντολές Του, έτσι ώστε να κατανικήσουμε τα άνομα σαρκικά πάθη, και να φρονούμε και να πράττουμε όσα ευχαριστούν τον Κύριόν μας.

Οι άγιοι Πατέρες, για να προχωρήσουμε στο δρόμο της γνώσεως του Θεού, μας προτρέπουν να φρονούμε και να πράττουμε όσα είναι ευάρεστα σ' Αυτόν, και με τα μέσα που μας παρέχει η θεία Χάρη, να αγωνιστούμε να καταπατήσουμε τις αμαρτωλές σαρκικές επιθυμίες. Ο ιερός Χρυσόστομος γράφει χαρακτηριστικά: "Φωτιά είναι η σαρκική επιθυμία, φωτιά άσβηστη και αδιάκοπη. Είναι σκύλος λυσσασμένος και μανιασμένος, κι αν μύριες φορές τον αποδιώξεις, μύριες φορές πηδάει πάνω σου και δεν φεύγει" (PG 50: 677).

Σ' αυτόν τον ασταμάτητο αγώνα έχουμε ως όπλο το φόβο του Θεού. Αυτός μας οδηγεί στην καθαρότητα του νου και της καρδιάς, στη γνώση και κοινωνία του Θεού. Αφού αρνηθούμε και καταπατήσουμε τις σαρκικές επιθυμίες και ηδονές, μπορούμε να ακολουθούμε πνευματική ζωή. Μέσα στον καθαρό αυτό τρόπο ζωής μπορούμε να προσεγγίσουμε ταπεινά τον Φιλάνθρωπο Δεσπότη.

Με αυτές τις προϋποθέσεις ο σπόρος του Ευαγγελίου που θα πέσει στο καλλιεργημένο χωράφι της ψυχής του πιστού, με την ακρόαση του Ευαγγελίου, θα παραγάγει καρπόν εκατό φορές περισσότερον, όπως είπε ο Κύριος στην Παραβολή του Σποριά (βλ. Λουκ. 8:8). Μετά την ανάγνωση του Αποστόλου, η χαρά που φέρνει στους πιστούς η φανέρωση του Λόγου του Θεού, που γίνεται με τα αγιογραφικά αναγνώσματα, εκδηλώνεται με τον ύμνον "Αλληλούια" που σημαίνει "αινείτε τον Θεό".

Ενώ δε, ψάλλεται αργά το Αλληλούια, με τους καθορισμένους ψαλμικούς στίχους, ο Διάκονος θυμιά το Ιερό Βήμα και τον ναό από της Ωραίας Πύλης. Έτσι ετοιμαζόμαστε να υποδεχθούμε τον Κύριο και να Τον ακούσουμε, "μετά θυμιάματος και  ωδών πνευματικών". Η Ευχή ευλογίας του θυμιάματος φανερώνει και τον σκοπόν του θυμιάματος: "Θυμίαμά σοι προσφέρομεν Χριστέ ο Θεός, εις οσμήν ευωδίας πνευματικής, ό προσδεξάμενος εις το υπερουράνιόν σου θυσιαστήριον αντικατάπεμψον ημίν τήν χάριν τού παναγίου Σου Πνεύματος".

Ο Διάκονος αφού λάβει, με τη σχετική ευλογία του Ιερέα το Ιερό Ευαγγέλιο, ανέρχεται στον Άμβωνα, ενώ προπορεύονται αναμμένες λαμπάδες. Ο Ιερέας από την Ωραία Πύλη εκφωνεί:

Σοφία. Ορθοί. Ακούσωμεν τού αγίου Ευαγγελίου. Ειρήνη πάσι. Και ο λαός του απαντά: Και τω πνεύματί σου.

Η προτροπή να ακούσουμε όρθιοι τον Κύριο που μας μιλάει με το Ιερό Ευαγγέλιο σημαίνει πως, για να κατανοήσουμε το λόγο του Θεού ο νους πρέπει να στέκεται ψηλότερα από τα γήινα. Να αφήσουμε κατά μέρος όλες τις γήινες ενασχολήσεις μας την ώρα αυτή και να συναισθανθούμε ότι μπροστά μας ήρθε ο Χριστός να μας μιλήσει για πολύ σημαντικότερα θέματα, από αυτά που μας ταλανίζουν καθημερινά. Ο Χριστός άφησε την δόξα του ουρανού και ήρθε στη γη όχι για να μας πει συνηθισμένα λόγια, αλλά αλήθειες από τις οποίες εξαρτάται η ευτυχία μας στη γη και στον ουρανό. Ας αφήσουμε τις άγονες ονειροπολήσεις και την αφηρημάδα. Να ακούσουμε προσεκτικά κάθε λέξη που βγήκε από το χαριτόβρυτο στόμα Του Κυρίου μας, που σαγήνευε και τους εχθρούς Του. Ο Κύριος θέλει να Τον ακούμε όχι τεμπέλικα, αλλά με προσοχή, με ζήλο, και γεμάτοι ευλάβεια, και αυτό που μας ζητάει να το εκπληρώνουμε.

Η ανάγνωση του Ιερού Ευαγγελίου επισφραγίζεται με ένα δυνατό μελωδικό "Δόξα Σοι Κύριε δόξα Σοι".

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνουμε μια διευκρίνιση. Η Εκκλησία από αιώνων έχει επιλέξει από τα τέσσερα Ευαγγέλια Ματθαίου, Μάρκου, Λουκά και Ιωάννου τις επί μέρους περικοπές που διαβάζονται στους ιερούς ναούς μας καθημερινά, καθόλη τη διάρκεια του έτους. Έχει δε καθορίσει, σε ειδικές περιπτώσεις, που συμπίπτει κινητή εορτή, ποιά περικοπή θα επιλεγεί. Όλες αυτές οι περικοπές με τη σειρά που διαβάζονται, έχουν καταχωρηθεί στο Ευαγγέλιο. Όμως η διάρκεια ενός έτους δεν επαρκεί για να αναγνωσθεί ολόκληρο το περιεχόμενο των τεσσάρων Ευαγγελίων. Το ίδιο συμβαίνει και με το βιβλίον του Αποστόλου. Επομένως, ένας χριστιανός ό,τι ξέρει από την Καινή Διαθήκη, είναι αυτά που έχει ακούσει στον ναό. Για να αποκτήσει την προσωπική ολοκληρωμένη γνώση της Αγίας Γραφής θα πρέπει να ενδιαφερθεί ο ίδιος, να αποκτήσει έναι έγκυρο, εγκεκριμένο από την Εκκλησία κείμενο της Καινής Διαθήκης και να βάλει ως αρχή να διαβάζει προσεκτικά από ένα κεφάλαιο της Καινής Διαθήκης, κάθε μέρα. Θα αντλεί καθημερινά πολλή δύναμη, φωτισμό και χάρη στον καθημερινό του πολύπλευρο αγώνα του.