Στην καθημερινότητά μας ακούμε συνέχεια φράσεις όπως: "οι προοδευτικές δυνάμεις...", "... της προόδου", "ο προοδευτικός...", κλπ. Βομβαρδιζόμαστε κυριολεκτικά, από μία "προοδευτιστική" (όχι "προοδευτική") προπαγάνδα, που στόχο έχει να μας στρέψει σε έναν συγκεκριμένο τρόπο σκέψης και νοοτροπίας, "για να είμαστε προοδευτικοί", και να ξεφύγουμε από την "συντήρηση" και την "οπισθοδρόμηση", έτσι ώστε να συμβάλλουμε κι εμείς στην "πρόοδο". Φράσεις και έννοιες που κρύβουν κάποιο φανερό ή κρυφό περιεχόμενο, στοχεύουν στο να διαμορφώσουν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το κάθε τι. Μήπως όμως σε αυτές, κρύβονται και παγίδες; Και πώς μπορούμε να τις εντοπίζουμε;

1. Τι σημαίνει "προοδευτικός";

Η λέξη: "προοδευτικός", φανερά παράγεται από τη λέξη: "πρόοδος". Για να κατανοήσουμε το θέμα μας λοιπόν, είναι ανάγκη να ξεκινήσουμε από την ρίζα αυτής της λέξης: "πρόοδος".

Σύμφωνα με το λεξικό του Δημητράκου, η λέξη "πρό-οδος", σημαίνει την "πορεία προς τα εμπρός". Με άλλα λόγια, σημαίνει την "κίνηση προς τα εμπρός σε μια οδό". Κατά το "μεταφορικότερον", όπως συνήθως χρησιμοποιείται, σημαίνει επίσης τη "βελτίωση".

Συνεπώς, όταν μιλάμε για κάποιον "προοδευτικό", μιλάμε για κάποιον που βελτιώνει κάτι παλαιότερο, κινούμενος με ανοδική πορεία προς κάτι καλύτερο.

2. Περί "προόδου" ερωτήσεις

Μετά από αυτή τη διευκρίνιση, οφείλουμε να κάνουμε μερικές σκέψεις και ερωτήσεις:

Άραγε, αποτελεί πρόοδο, το να αποκόψουμε τις ρίζες από κάτι, και να φτιάξουμε στη θέση του κάτι άλλο;

Αποτελεί πρόοδο, το να αλλάξουμε κάτι παλιό, με κάτι επίσης παλιό;

Αποτελεί κατ' ανάγκην πρόοδο, ΚΑΘΕ αλλαγή;

Αποτελεί κατ' ανάγκην πρόοδο, η έχθρα και εξουδένωση, σε οτιδήποτε παλαιότερο;

Τα ερωτήματα αυτά είναι αναγκαίο να γίνουν, γιατί "φωτογραφίζουν" τη νοοτροπία του σύγχρονου "Προοδευτισμού", που είναι ριζοσπαστικά εχθρικός προς κάποια παραδοσιακά πράγματα, ενώ ταυτόχρονα προσκολλάται σε επίσης αρχαίες ιδέες και παραδόσεις, χωρίς όμως να τις κρίνει και να τις συγκρίνει με τα ίδια μέτρα και σταθμά.

3. Πότε μπορούμε να μιλάμε για "πρόοδο";

Η "πρόοδος" που όπως είδαμε έχει την έννοια της "προς τα εμπρός πορείας" και της "βελτίωσης", προϋποθέτει και ένα παρελθόν. Βαδίζοντας στο δρόμο, δεν εμφανιζόμαστε απότομα από το ένα μέρος στο άλλο, αλλά διανύουμε και τον ενδιάμεσο χώρο. Κατά κάποιο τρόπο "αναρριχούμαστε" σε αυτόν, για να πάμε πιο πέρα. Και για να συντελεσθεί πρόοδος, προϋποτίθεται η ΣΤΗΡΙΞΗ πάνω σε πρότερη γνώση, επί της οποίας προστίθεται "επίγνωση", η οποία δημιουργεί την πρόοδο. Δεν είναι δηλαδή δυνατόν, κάποιος να μάθει να κάνει την πιο "προχωρημένη" αριθμητική πράξη της διαίρεσης, αν δεν στηριχθεί στην απλούστερη και προγενέστερα διδαγμένη σ' αυτόν, πράξη της πρόσθεσης!

Ομοίως ο ανθρώπινος εγκέφαλος, δομεί την κάθε καινούργια γνώση, πάνω σε προγενέστερη γνώση. Κάθε τι καινούργιο που μαθαίνουμε, ενσωματώνεται οργανικά με την ήδη υπάρχουσα γνώση, και κάθε αντίφαση προς αυτή την προηγούμενη γνώση, είτε απορρίπτεται ως "εσφαλμένο δεδομένο", είτε αναθεωρείται κάποιο από τα προγενέστερα στοιχεία, ως "πιθανό σφάλμα", για να δομηθεί ορθότερα στο γνωστικό μας "αρχείο" της μνήμης.

Κατά τον ίδιο τρόπο συμπληρώνεται η επιστήμη, και κάθε άλλος ανθρώπινος ιστορικός γνωστικός τομέας. Νέα δεδομένα αλληλεπιδρούν με παλαιότερα, και χτίζονται μαζί οργανικά, για τη δημιουργία μίας θεωρίας, ή μιας κοσμοθέασης. Δεν είναι δυνατόν να δομηθεί η πρόοδος, χωρίς τη στήριξή της, σε κάτι προγενέστερο. Είναι φύσει αδύνατον. Είναι δυνατόν να αναθεωρηθεί κάποιο επί μέρους παρελθοντικό εσφαλμένο στοιχείο της πρότερης γνώσης, προς χάριν κάποιου μεταγενέστερου και πληρέστερου, αλλά ΠΟΤΕ δεν είναι δυνατόν να μιλήσουμε για πρόοδο, χωρίς τη αναγωγή της σε παρελθοντικά στοιχεία, τα οποία συντηρούνται μαζί με τα νέα.

4. Η προκατάληψη του σύγχρονου Προοδευτισμού

Και εδώ ερχόμαστε στην αντιφατικότητα του σύγχρονου Προοδευτισμού. Γιατί άλλο είναι η "πρόοδος", και άλλο ο "Προοδευτισμός". Την πρόοδο την ορίσαμε προηγουμένως. Ο Προοδευτισμός όμως, (όπως και κάθε -ισμός), είναι μία ιδεολογία, μία νοοτροπία, που ΔΕΝ ΤΑΥΤΙΖΕΤΑΙ, ούτε καν συμβιβάζεται με την πρόοδο!

Για να γίνει κατανοητό ποια είναι η εσφαλμένη νοοτροπία που θέλουμε εδώ να εκθέσουμε ως "ανορθολογική", θα αναφερθεί το εξής παράδειγμα, που μου διηγήθηκε ένας πατέρας για τον "προοδευτικό" γιο του:

Ο γιος επρόκειτο να παντρευτεί, και ο πατέρας του, θεώρησε καλό να του χαρίσει ένα επιστημονικό βιβλίο για το σεξ στο γάμο, το οποίο είχε βοηθήσει και ωφελήσει και τον ίδιο, ως νεόνυμφο. Ένα βιβλίο χρήσιμο για τις συμβουλές στις σχέσεις των δύο γαμηλίων συντρόφων, και για μια πιο ικανοποιητική σεξουαλική ζωή. Η πρώτη αντίδραση του γιου, πριν ακόμα το ανοίξει, ήταν: "Μα, αφού εσύ διάβασες το βιβλίο αυτό νέος, σημαίνει ότι είναι πολύ παλιό! Δεν είχες κάτι πιο "σύγχρονο" να μου δώσεις;"

Η απάντηση του πατέρα του ήταν: "Μα, τι λες παιδί μου; Είσαι σοβαρός; Σου δίνω κάτι ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΟ και ΕΛΕΓΜΕΝΟ, που κυκλοφορεί ακόμα εδώ και 40 - 50 χρόνια! Αν δεν ήταν καλό, θα κυκλοφορούσε ακόμα; Ή μήπως άλλαξε η σεξουαλική πράξη στο διάστημα αυτό; Δεν είναι η σεξουαλική πράξη, μία πράξη που συμβαίνει ΑΠΑΡΑΛΛΑΚΤΑ για εκατομμύρια χρόνια; Δεν αναφέρεται στις ίδιες ανάγκες, που έχουν όλοι οι άνθρωποι, από την αρχή τους ως σήμερα;"

Νομίζω ότι είναι σαφές το πρόβλημα με το οποίο είναι διαποτισμένος ο σύγχρονος κόσμος. Η "προοδευτιστική" νοοτροπία, του έχει περάσει το μήνυμα: "το παραδοσιακό είναι κακό, και το σύγχρονο είναι καλό". Και ΠΡΙΝ ο άνθρωπος ερευνήσει σοβαρά το παραδοσιακό, το απορρίπτει εξ αρχής, για να δεχθεί κάτι που του "πλασαρίστηκε" ως "σύγχρονο, άρα καλό".

Δείτε ένα άλλο παράδειγμα, στο σύγχρονο μάρκετινγκ. Προσέξτε τα προϊόντα στα ράφια ενός Σουπερμάρκετ, και μετρήστε το ποσοστό τον προϊόντων που πάνω γράφουν: "Νέο!", ή "Νέα σύνθεση!", ή "Νέα γεύση!" Θα εκπλαγείτε μάλιστα, διαπιστώνοντας, ότι πολλές από τις συσκευασίες που γράφουν πάνω τη λέξη: "Νέο", είναι συσκευασίες που το γράφουν αυτό για πολλά - πολλά χρόνια! Και όσα προϊόντα δεν γράφουν "Νέο", θα διαπιστώσετε ότι στη συντριπτική πλειοψηφία τους, αλλάζουν διαρκώς και συχνά συσκευασία, για να δίνουν μια "νέα", "ανανεωμένη" εικόνα του ΙΔΙΟΥ προϊόντος!

Το Μάρκετινγκ, γνωρίζει τις προκαταλήψεις που έχει "περάσει" ο προοδευτισμός στις λαϊκές μάζες, και το εκμεταλλεύεται επιδεικτικά!

Δείτε ένα τρίτο παράδειγμα, για την "προοδευτιστική" νοοτροπία, από μία γνωστή σύγχρονη αίρεση, τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Όπως είναι γνωστό, οι άνθρωποι αυτοί έχουν στη θρησκεία τους το χαρακτηριστικό να αλλάζουν διαρκώς δόγματα και ερμηνείες της Αγίας Γραφής. Η ίδια η ηγεσία αποκαλεί τη θρησκεία τους: "η προοδευτική οργάνωση", και τα μέλη της, καμαρώνουν για τις διαρκείς δογματικές αλλαγές τους, επειδή κατά τη γνώμη τους, δείχνουν την "προοδευτική γνώση που τους δίνει ο Θεός". Προσέξτε όμως πού βρίσκεται η παγίδα: Αν διαβάσετε ένα έντυπο αυτής της οργάνωσης, που γράφτηκε πριν από 20, 10, ακόμα και 5 χρόνια πριν, θα διαπιστώσετε ότι οι διαφορές που έχει από τις σύγχρονες εκδόσεις τους, σε σημαντικά δογματικά ζητήματα, είναι τεράστιες! Μάλιστα είναι τόσο μεγάλες, που αν κάποιος από αυτούς σήμερα, δηλώσει ότι πιστεύει σε αυτά που πίστευε η ίδια αυτή θρησκεία πριν από 20 χρόνια, θα χαρακτηριστεί "αποστάτης" και θα διωχθεί! Γι' αυτό και όσο παλαιότερο είναι ένα (δικό τους) έντυπο, τόσο λιγότερο το εμπιστεύονται και το εκτιμούν.

Είναι εντελώς διαφορετικό πράγμα να ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΕΙΣ επίγνωση, πάνω σε προγενέστερη γνώση, και εντελώς διαφορετικό πράγμα, να ξεριζώνεις την προγενέστερη γνώση, για να εισάγεις κάτι νέο. Αυτή είναι άλλωστε και η βασική διαφορά της λέξης: "νέο", από τη λέξη: "καινούργιο". Το "νέο", είναι κάτι "πρωτοφανές". Το "καινούργιο", είναι κάτι που υπήρχε, αλλά που πλέον έχει "ανακαινισθεί", έχει "βελτιωθεί", χωρίς όμως να έχει αναθεωρηθεί ριζικά. Το "καινούργιο", μπορεί να είναι "προοδευτικό". Το "νέο" όμως, όχι. (Εννοείται ότι τα περισσότερα προϊόντα μάρκετινγκ που αναφέραμε πριν, είναι προφανές ότι δεν αποτελούν πραγματικά "νέα" προϊόντα, όπως ψευδώς ισχυρίζονται στον αφελή καταναλωτή, αλλά κυρίως "ανακαινισμένα" προϊόντα).

Εάν στο  τρίτο αυτό παράδειγμα της αιρετικής οργάνωσης της Σκοπιάς, οι διαρκείς αυτές αλλαγές των δογμάτων της, προέρχονταν από τον Θεό, (όπως ισχυρίζεται), και όχι από το πρόχειρα και λανθασμένα σκεπτόμενο μυαλό της ηγεσίας τους, ΔΕΝ θα τις αναθεωρούσαν τόσο ριζικά, αλλά απλώς θα τις συμπλήρωναν. Θα είχαν αξία τα βιβλία τους, όσο παλιά και αν ήταν, και απλώς σε κάθε νέο, θα έδιναν περισσότερες πληροφορίες για το ίδιο θέμα, χωρίς όμως να το αντιστρέφουν ριζικά. Κάτι που πραγματικά αξίζει, διατηρεί την αξία του όσα χρόνια και αν περάσουν, και μόνο συμπλήρωση επιδέχεται, και όχι απόρριψη. Τότε είναι πραγματικά προοδευτικό, γιατί τότε μόνο στηρίζεται στην πρότερη γνώση, αντί να την ακυρώνει. Και εάν κάτι ακυρώνεται επειδή ήταν εσφαλμένο, αυτό δεν αποτελεί ένδειξη προόδου, αλλά απόδειξη παραλογισμού.

Μετά από τα τρία προηγούμενα αρνητικά παραδείγματα "προοδευτισμού", το 4ο παράδειγμα που θα αναφέρω εδώ, θα είναι θετικό, και πραγματικά προοδευτικό, και βρίσκεται στον αντίποδα του προηγούμενου παραδείγματος της αιρετικής οργάνωσης της Σκοπιάς. Είναι το παράδειγμα των δογμάτων της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία, είναι μια εκκλησία ηλικίας 2.000 ετών, (για να μη συμπεριλάβουμε στα χρόνια αυτά, και την προγενέστερη παράδοση χιλιετιών, του Ιουδαϊσμού, που περιέχει). Αλλά έχει μια πραγματικά προοδευτική πορεία μέχρι σήμερα! ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΑΛΛΑΞΕ ΔΟΓΜΑ, αν και διαρκώς συμπληρώνει με περισσότερες λεπτομέρειες τα ήδη υφιστάμενα δόγματά της. Αυτό ναι, είναι πρόοδος! Δεν είναι Προοδευτισμός! Πρόκειται για μία παράδοση χιλιετιών, που με ελευθερία πάλεψε για χιλιετίες με όλες τις άλλες ανταγωνιστικές παραδόσεις, με τις οποίες συγκρούσθηκε, και τις κατανίκησε, ώστε ακόμα και σήμερα, να γίνεται παγκόσμια κάθε μέρα και ισχυρότερη! Αν δεν άξιζε πραγματικά, αυτό δεν θα συνέβαινε, γιατί το καλύτερο δεν νικιέται από το χειρότερο. Στην Ορθοδοξία, η προγενέστερη γνώση, μέχρι και σήμερα δεν αποτελεί "παρωχημένη γνώση", αλλά αντιθέτως, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι την αποδέχονται. Μιλάμε για γνώση χιλιετιών, που επειδή αξίζει πραγματικά, εμπνέει και φωτίζει ακόμα και σήμερα! Και το σημαντικότερο, χωρίς οπισθοδρομήσεις, αλλά με μια διαρκή προωθητική κίνηση, όπως ακριβώς οφείλει να κάνει η λέξη: "πρόοδος"! Μπροστά, χωρίς την παραμικρή οπισθοδρόμηση!

Απέναντι σε μια τέτοια πραγματικά προοδευτική πολιτισμική πορεία, μόνο ένας αρρωστημένος νους θα μπορούσε να ορθώσει Προοδευτιστικές προκαταλήψεις!

5. Ψευδής "νεότητα" απόψεων

Τελειώνοντας, θέλω να καταγγείλω μία ψευδή και απατηλή εντύπωση που προσπαθεί να περάσει (και εν πολλοίς τα έχει καταφέρει) ο Προοδευτισμός, στις αμαθείς "λαϊκές μάζες". Την ψευδή εντύπωση, ότι δήθεν πρόκειται για κάτι "σύγχρονο" (άρα κατ' αυτούς καλό), σε δήθεν αντιπαράθεση με το "συντηρητικό" και "παλαιωμένο".

Πρόκειται για τη λογική ορισμένων Διαφωτιστικών ιδεολογιών, που αν και τις βαρύνει ήδη ηλικία αιώνων, σερβίρονται κρύες, ως "σύγχρονη διανόηση"! Μιλάμε για εκείνες τις Διαφωτιστικές ιδεολογίες που ισχυρίζονται ότι δήθεν "η πίστη στον Θεό είναι απαρχαιωμένος σκοταδισμός", που δεν έχει θέση σε έναν σύγχρονο κόσμο. Μάλιστα, ακόμα χειρότερη κάνουν την ψευδή τους θέση, οι τιμές που αποδίδουν σε ακόμα αρχαιότερες παραδόσεις, όπως η αρχαιοελληνική ειδωλολατρία, την οποία εκθειάζουν μόνο και μόνο για να χτυπήσουν τη Χριστιανική πίστη. Άραγε, αυτή που είναι ακόμα αρχαιότερη, δεν είναι "απαρχαιωμένη" κατά τη γνώμη τους;

Όλες αυτές οι Δυτικής επινόησης Διαφωτιστικές δήθεν "προοδευτικές" ιδεολογίες, που σερβίρονται και στη χώρα μας ως "σύγχρονες" και "μοντέρνες", παρά το ότι έχουν προ πολλού αποδειχθεί ιστορικά ψευδείς και κοινωνικά ανεπαρκείς, είναι προφανές ότι σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν κάτι "νέο" και "σύγχρονο". Αλλά στηρίζονται και αυτές πάνω σε αρχαιότερες παραδόσεις χιλιετιών, γι' αυτό άλλωστε και συγγενεύουν με την αρχαία ειδωλολατρία την οποία τιμούν τόσο πολύ. Και γι' αυτό έχουν κληρονομήσει το δικό της μένος, απέναντι στην ανταγωνιστική και πραγματικά προοδευτική Χριστιανική λατρεία και την πολεμούν.

Όταν όμως κάποιος σερβίρει το "μπαγιάτικο" ως "φρέσκο", είναι απατεώνας. Και όταν απορρίπτει το αληθινά προοδευτικό και επί χιλιετίες αποδεδειγμένα σταθερό και λειτουργικό, για κάτι αποδεδειγμένα προβληματικό και απατηλό, όχι μόνο προδευτικός δεν είναι, αλλά οπισθοδρομικός προοδευτιστής!

Εν κατακλείδι, ναι, είναι καλό να αλλάζουμε κάτι αποδεδειγμένα εσφαλμένο για κάτι ορθότερο, ή να συμπληρώνουμε πληρέστερα τη γνώση μας με κάτι καινούργιο. Αλλά το να πολεμάει κάποιος άκριτα, δοκιμασμένες παραδοσιακές αξίες που αγνοεί το βάθος τους, από προκατάληψη, μόνο και μόνο επειδή του είπαν ότι είναι παλιές και παραδοσιακές, όχι μόνο δεν αποτελεί πρόοδο, αλλά στην πραγματικότητα είναι οπισθοδρόμηση!

Η προκατάληψη και η εξαπάτηση του Προοδευτισμού, δεν είναι πρόοδος. Μην αφήνετε να σας εξαπατήσουν οι συνθηματολογίες, μόνο και μόνο επειδή το μάρκετινγκ τις έχει κάνει μόδα! Σκεφθείτε λογικά και ερευνήστε ΑΠΡΟΚΑΤΑΛΗΠΤΑ και σε βάθος πριν καταλήξετε! Συχνά το "παραδοσιακό", είναι αιώνια αξία, δοκιμασμένη, πάνω στην οποία αξίζει κανείς να οικοδομήσει την πρόοδο που θησαυρίζει η ανθρωπότητα για τις επόμενες γενιές.

Γ. Κ.