Συζητώντας κάποιο θέμα σε ένα φιλικό blogspot, ένας σχολιαστής ισχυρίσθηκε ότι η θεία ευχαριστία που τελούμε εμείς οι Χριστιανοί προέρχεται από την λατρεία του Μίθρα, επειδή oι δαίμονες ενέπνευσαν στους οπαδούς του να τίθεται άρτος και οίνος στα μυστήρια τους. Θεώρησε ότι η αναφορά περί χρήσεως άρτου και οίνου στα μυστήρια του Μίθρα, η οποία προέρχεται κατ’ έμπνευση των δαιμόνων όπως αναφέρει ο Ιουστίνος, ταυτίζεται με το μυστήριο της θείας ευχαριστίας και πως παρεισέφρησε στη Χριστιανική Λατρεία. Προβάλλει ως επιχείρημα το γεγονός ότι η λατρεία του Μίθρα είναι ΑΡΧΑΙΟΤΕΡΗ και έτσι, η Χριστιανική λατρεία προσέλαβε τα στοιχεία από εκεί εφόσον αναφέρονται τα ίδια. Άρα αυτό που τελούμε εμείς, ταυτίζεται με αυτό που τελούν οι λάτρεις του Μίθρα.

Αυτόν τον ισχυρισμό του τον τεκμηριώνει με βάση το (66^ο) κεφ. της «Α΄ Απολογίας υπέρ Χριστιανών» του Φιλοσόφου και μάρτυρος Ιουστίνου.

Παραθέτω αυτούσιο το σχόλιό του, χωρίς το όνομά του, αφού αυτό που μας ενδιαφέρει είναι το αν στέκουν αυτά που λέει σύμφωνα με τα γραφόμενα του Ιουστίνου:

«Ο Ιουστίνος, πριν γίνει μάρτυρας του χριστιανισμού, υπήρξε παγανιστής, άρα γνώριζε αρκετά καλά τα παγανιστικά μυστήρια. Ο Ιουστίνος λοιπόν, στην Απολογία του υπέρ χριστιανών, λέει πως στα μυστήρια του Μίθρα γινόταν ό,τι και στο Μυστικό Δείπνο, υποστηρίζοντας πως οι πονηροί δαίμονες φταίνε γι’ αυτή την ταύτιση. Βλέπεις, τα μυστήρια του Μίθρα προϋπήρχαν της χριστιανικής θείας ευχαριστίας και δεν μπορούσε να κατηγορήσει τους πιστούς του Μίθρα για μίμηση και κλοπή. Φταίνε λοιπόν οι ...πονηροί δαίμονες (!!!) που γνώριζαν ότι κάποια στιγμή και οι χριστιανοί θα τελούσαν το ίδιο μυστήριο και το ενέπνευσαν στους Μιθραϊστές πολύ νωρίτερα.

«Οι γαρ απόστολοι εν τοις γενομένοις υπ’ αυτών απομνημονεύμασιν, α καλείται Ευαγγέλια, ούτως παρέδωκαν εντετάλθαι αυτοίς τον Ιησούν, λαβόντα άρτον, ευχαριστήσαντα ειπείν, Τούτο ποιείτε εις την ανάμνησίν μου, Τουτέστι το σώμα μου, και το ποτήριον λαβόντα και ευχαριστήσαντα ειπείν, Τούτο εστι αίμα μου, και μόνοις αυτοί μεταδούναι. Όπερ και εν τοις του Μίθρα μυστηρίοις παρέδωκαν γίνεσθαι μιμησάμενοι οι πονηροί δαίμονες. Ότι γαρ άρτος και ποτήριον ύδατος τίθεται εν ταις του μυουμένου τελεταίς μετ’ επιλόγων τινών, ή επίστασθε ή μαθείν δύνασθε.
[Ιουστίνου Απολογία Πρώτη υπέρ χριστιανών 66.]

Όπως καταλαβαίνεις λοιπόν, το “τούτο εστι το σώμα μου και τούτο εστί το αίμα μου” είτε με άρτο και οίνο είτε με άρτο και νερό, είχε ειπωθεί χιλιάδες φορές σε παγανιστικά μυστήρια πριν ειπωθεί και στον χριστιανικό μυστικό δείπνο. Βέβαια ο άρτος και ο οίνος χρησιμοποιούνταν και στα “μνημόσυνα” των Ιουδαίων (όπως έχουμε εμείς τον καφέ και το παξιμαδάκι) γι’ αυτό και ο Χριστός είπε «τούτο ποιείτε εις την εμήν ανάμνησιν». Ήταν παράδοση των Ιουδαίων: «ου μη κλασθή άρτος εν πένθει αυτών εις παράκλησιν επί τεθνηκότι, ου ποτιούσιν αυτόν ποτήριον εις παράκλησιν» [Ιερ. 16:7]».

Από την εξέταση των γραφόμενων του προκύπτουν τα εξής συμπεράσματα.

1. Θεωρεί πως τα μυστήρια του Μίθρα είναι ΙΔΙΑ με τη Θεία ευχαριστία επειδή και τα δυο εμπεριέχουν ΑΡΤΟ ΚΑΙ ΟΙΝΟ: «Ο Ιουστίνος λοιπόν, στην Απολογία του υπέρ χριστιανών, λέει πως στα μυστήρια του Μίθρα γινόταν ό,τι και στο Μυστικό Δείπνο [1a]».

Το ότι γινόταν και στα Μυστήρια του Μίθρα προσφορά Άρτου και Οίνου είναι σωστό, αφού και ο Ιουστίνος το αναφέρει. Το ότι φταίνε οι δαίμονες για την ταύτιση, πάλι είναι σωστό.

Το πρώτο που πρέπει να εξετάσουμε είναι το κατά πόσον ισχύει αυτή η ταύτιση που ισχυρίζεται ο σχολιαστής πως υποστηρίζει ο Ιουστίνος, αν δηλ. είναι απλά μια παράθεση άρτου και οίνου και στον Χριστιανισμό όπως ακριβώς στον Μίθρα ή πρόκειται για την ίδια μεταβολή του άρτου και του οίνου σε Σώμα και Αίμα Χριστού στον Χριστιανισμό, πράγμα που δεν συμβαίνει όχι μόνον στη Λατρεία του Μίθρα αλλά και πουθενά αλλού.

Υποστηρίζει κάτι τέτοιο ο Ιουστίνος;;; Παραδέχεται ομοιότητα του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας με το «μυστήριο» των οπαδών του Μίθρα, όπως ισχυρίζεται ο σχολιαστής: «Ο Ιουστίνος λοιπόν, στην Απολογία του υπέρ χριστιανών, λέει πως στα μυστήρια του Μίθρα γινόταν ό,τι και στο Μυστικό Δείπνο»;;;. [1b]

 Εμείς από την πλευρά μας, θελήσαμε να τον προφυλάξουμε από την ζημιά που υπέστη εξαιτίας της απάτης, και να του δώσουμε να καταλάβει πως ο Ιουστίνος ο Φιλόσοφος, δεν ισχυρίζεται ότι τα Μυστήρια των Χριστιανών είναι ίδια με αυτά του Μίθρα.

Ο Ιουστίνος, όπως θα φανεί από το έργο του, θέλει να πει στον Αυτοκράτορα πως δεν είναι ίδιο το μυστήριο της θείας ευχαριστίας με αυτό του Μίθρα, παρ’ ότι και στα δυο γίνεται χρήση άρτου και οίνου. Αυτό είναι που μπερδεύει, ίσως εσκεμμένα τον σχολιαστή, η χρήση άρτου και οίνου και στα δυο.

Του είπαμε λοιπόν του σχολιαστή, τι λέει ο γνωστός Πατρολόγος Π. Χρήστου για το θέμα: «Σου παραθέτω τι λέει για το έργο ο Πατρολόγος Παν. Χρήστου, γιατί αν σου πω εγώ κάτι θα θεωρήσεις ότι το βγάζω από το μυαλό μου: «Αποκρούεται πάσα σύγκρισις μεταξύ της Θείας ευχαριστίας και του γεύματος των οπαδών του Μίθρα». Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄ Περίοδος Διωγμών, σελ.553, Εκδόσεις Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005, Έκδοση 3η. Προφανώς απ’ ότι καταλαβαίνεις, απαντάει στις αιτιάσεις των προγόνων σου των Παγανιστών, ότι είναι ίδια η θεία ευχαριστία με αυτή των οπαδών του Μίθρα».

Αμέσως, και ω του θαύματος, η γνώμη του Πατρολόγου μετετράπη σε απλή «γνώμη», συμπαρασύροντας μαζί της και όλη τη βιβλιογραφία των 4ων σελίδων που αναφέρει ο Καθηγητής. Η απάντηση του ήταν η εξής: «Εγώ θα έλεγα να αφήσουμε τις “γνώμες” είτε επιστημόνων είτε τις δικές μας κι ας ξαναδιαβάσουμε προσεκτικά αυτό που λέει ο Ιουστίνος». Δεν θα διαφωνήσουμε μαζί του, γιατί κι εμείς σε εκτίμηση τον έχουμε και μετράει η γνώμη του για εμάς. Άλλωστε, μετά την απόρριψη της γνώμης του Π. Χρήστου από τον σχολιαστή μας, ο μοναδικός που τον παραδεχόμαστε και οι δυο είναι μόνον ο Ιουστίνος.

Ξέροντας εκ των πρότερων, πως δεν πρόκειται να συνεννοηθούμε μαζί του, του κάναμε τη χάρη να ασχοληθούμε και με το κείμενο, αφήνοντας απ’ έξω κάθε «γνώμη» οποιουδήποτε ειδικού, σύμφωνα με τον ισχυρισμό του, μήπως και υπάρξει κάποια κατανόηση (;;;) και έτσι ωφεληθεί στο ελάχιστο. Επειδή διαπιστώσαμε πως δεν καταλαβαίνει την πρωτότυπη γλώσσα, για να συνεννοηθούμε καλλίτερα μαζί του, επιλέξαμε να του παραθέσουμε τη μετάφραση της Απολογίας από την Ε.Π.Ε. και όχι το πρωτότυπο κείμενο.

Αφού λοιπόν δεν πείσθηκε από τη γνώμη του Πατρολόγου, του παραθέσαμε τι γράφει ο Ιουστίνος ακριβώς στην προηγούμενη παράγραφο από εκεί που μας παρέθεσε αυτός.

Ο Ιουστίνος λοιπόν, στο ίδιο κεφ. (66) της «Α΄ Απολογίας υπέρ Χριστιανών», δηλώνει σαφέστατα ότι εμείς οι Χριστιανοί: «oυ [γαρ] ως κοινόν άρτον ουδέ κοινόν πόμα ταύτα λαμβάνομεν· αλλ’ όν τρόπον δια λόγου Θεού σαρκοποιηθείς Ιησούς Χριστός ο σωτήρ ημών και σάρκα και αίμα υπέρ σωτηρίας ημών έσχεν, ούτω και την δι’ ευχής λόγου του παρ’ αυτού ευχαριστηθείσαν τροφήν, εξ ης αίμα και σάρκες κατά μεταβολήν τρέφονται ημών, εκείνου του σαρκοποιηθέντος Ιησού και σάρκα και αίμα εδιδάχθημεν είναι».

Όπως είδαμε, κάνει διάκριση του μυστηρίου των Χριστιανών, το οποίο είναι όντως μεταβολή του Άρτου και του Οίνου σε Σάρκα και Αίμα Χριστού από τον κοινό άρτο και το κοινό ποτήρι, που απλώς παραθέτουν οι οπαδοί του Μίθρα στη λατρεία τους. Το ότι τίθεται άρτος και οίνος στα Μυστήρια του Μίθρα όπως και στη Θεία Ευχαριστία, αυτό δε σημαίνει ότι μεταβάλλεται σε σώμα και αίμα όπως στη Θεία Ευχαριστία, ούτε ότι: «Ο Ιουστίνος λοιπόν, στην Απολογία του υπέρ χριστιανών, λέει πως στα μυστήρια του Μίθρα γινόταν ό,τι και στο Μυστικό Δείπνο».

Άλλα τα τελούμενα στον Μυστικό Δείπνο, κι άλλα τα τελούμενα στον Μίθρα, ακόμη κι αν υπάρχουν κοινά στοιχεία όπως ο άρτος και ο οίνος. Ό,τι λάμπει δεν είναι χρυσός. Άλλα τα μάτια του λαγού κι άλλα της κουκουβάγιας [2].

2. Θεωρεί πως είναι ίδια τα μυστήρια, επειδή οι δαίμονες μπόρεσαν να εξακριβώσουν – προγνωρίσουν όχι μόνον τα συστατικά του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, αλλά και τον τρόπο παραδόσεώς του στους Χριστιανούς, πολύ νωρίτερα απ’ ότι παρεδόθη από τον Χριστό: «Φταίνε λοιπόν οι ...πονηροί δαίμονες (!!!) που γνώριζαν ότι κάποια στιγμή και οι χριστιανοί θα τελούσαν το ίδιο μυστήριο και το ενέπνευσαν στους Μιθραϊστές πολύ νωρίτερα».

Αυτό που μας κάνει εντύπωση είναι το πως ο σχολιαστής ισχυρίζεται ότι «οι ...πονηροί δαίμονες (!!!) γνώριζαν ότι κάποια στιγμή και οι χριστιανοί θα τελούσαν το ίδιο μυστήριο».

Αμέσως εγείρεται η προϋπόθεση ότι για να παραδώσουν στους λάτρεις του Μίθρα οι δαίμονες ένα μυστήριο σαν αυτό της θείας ευχαριστίας, πριν ακόμη παραδοθεί από τον Χριστό, θα πρέπει να το ήξεραν όχι μόνον κατά περιγραφή αλλά κατ’ ουσίαν. Αν το ήξεραν μόνον κατά περιγραφή, αν λχ. ήξεραν μόνον ότι θα χρησιμοποιείται άρτος και οίνος, τότε αυτό δεν θεωρείται γνώση και κατά συνέπεια αυτό που θα παρέδιδαν θα ήταν μόνον ο τύπος και όχι η ουσία του Μυστηρίου [3a].

Για να ευσταθεί ο ισχυρισμός του σχολιαστή, θα πρέπει να μπορούν να γνωρίζουν από πριν οι δαίμονες, τι θα τελέσει ο Θεός κατ’ ουσίαν.

Ρωτάμε εμείς με τη σειρά μας: Είναι δυνατόν ποτέ να γνωρίζουν οι δαίμονες τον τρόπο αλλά και τα ακριβή γεγονότα που θα συμβούν από τον Θεό για τη Σωτηρία του Ανθρώπου;;;.

Η απάντηση είναι απλή. Ποτέ δεν μπορούν οι δαίμονες να γνωρίζουν τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας, αλλά αυτό που μπορούν να κάνουν είναι να εικάζουν προσπαθώντας να μιμηθούν τα μέλλοντα του Θεού, βασιζόμενοι στα όσα έχουν πει οι Προφήτες. Αυτό δεν το λεμέ εμείς αλλά ο Ιουστίνος ο Φιλόσοφος στο έργο του. Έτσι λοιπόν κι εμείς θα περιοριστούμε μόνον στα όσα λέει ο Ιουστίνος ο Φιλόσοφος, αφού όπως μας είπε ο σχολιαστής μας τον έχει σε μεγάλη εκτίμηση και στηρίζεται στη γνώμη του, αν και λέει: «Εγώ θα έλεγα να αφήσουμε τις “γνώμες” είτε επιστημόνων είτε τις δικές μας κι ας ξαναδιαβάσουμε προσεκτικά αυτό που λέει ο Ιουστίνος».

Αυτό δεν το λέμε εμείς αλλά ο Ιουστίνος ο Φιλόσοφος στο έργο του: «Οι δε παραδίδοντες τας μυθοποιΐας των ποιητών δεν προσφέρουν καμμίαν απόδειξιν εις τους διδασκόμενους νέους και μάλιστα αποδεικνύομεν ότι οι μύθοι ούτοι έχουν λεχθή κατ' ενέργειαν των φαύλων δαιμόνων προς εξαπάτησιν και παραπλάνησιν του ανθρωπίνου γένους. Πράγματι ακούσαντες ούτοι ότι δια των προφητών κηρύσσεται ότι θα έλθη ο Χριστός και θα τιμωρηθούν δια πυρός οι ασεβείς άνθρωποι, υπέβαλον να λεχθή ότι έγιναν πολλοί υιοί του Διός, νομίζοντες ότι θα δυνηθούν να επιτύχουν ώστε οι άνθρωποι να θεωρήσουν τα περί Χριστού αναφερόμενα ως τερατολογίαν και ως όμοια με τα λεχθέντα υπό των ποιητών. Ταύτα δε ελέχθησαν και μεταξύ των Ελλήνων και μεταξύ όλων των εθνών, όπου επληροφορούντο ότι οι προφήται προεκήρυσσον ότι θα πιστευθή περισσότερον ο Χριστός. Ότι δε, μολονότι ήκουον τα δια των προφητών λεγόμενα, δεν κατενόουν ακριβώς, άλλα εμιμήθησαν τα αναφερόμενα εις τον ιδικόν μας Χριστόν κατά τρόπον ανακριβή, θα διασαφήσωμεν τώρα.» [3b].

Ας δούμε επί του θέματός μας μερικά από τα πολλά παραδείγματα που αναφέρει ο Ιουστίνος ο Φιλόσοφος, για να αποδείξει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που αναφέρει ο σχολιαστής μας, ότι δεν γνωρίζουν τίποτα όχι μόνον για τα μυστήρια αλλά και για τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας. Το τι ακριβώς κάνουν οι δαίμονες μόλις ακούσουν κάποια προφητεία της Π.Δ. θα το δούμε αμέσως στα έργα του.

«Ο προφήτης Μωϋσής λοιπόν, καθώς είπομεν προηγουμένως, ήτο πρεσβύτερος όλων των συγγραφέων και δι' αυτού, καθώς εμνημονεύσαμεν προηγουμένως, προφητεύθη ούτως: «δεν θα λείψη ο άρχων από τον Ιούδαν ούτε ο ηγέτης από τους μηρούς αυτού, έως ότου έλθη εκείνος δια τον όποιον επιφυλάσσεται η αρχή και αυτός θα είναι προσδοκία των εθνών, δένων το πώλόν του εις το κλήμα, πλύνων εις αίμα σταφυλής την στολήν του». Αυτούς λοιπόν τους προφητικούς λόγους ακούσαντες οι δαίμονες είπον ότι ο Διόνυσος έγινεν υιός του Διός, παρέδωσαν ότι ανεδείχθη εις ευρετήν της αμπέλου, καθιέρωσαν χρήσιν όνου εις τα μυστήρια αυτού και εδίδαξαν ότι, αφού κατεσπαράχθη, ανήλθεν εις τον ουρανόν. Και επειδή υπό της προφητείας του Μωυσέως δεν εσημαίνετο ρητώς εάν ο μέλλων να έλθη είναι Υιός του Θεού και, εάν επιβαίνων εις πώλον θα μείνη επί της γης ή θα ανέλθη εις τον ουρανόν, η δε λέξις πώλος ηδύνατο να σημαίνη πώλον ή όνου ή ίππου, μη γνωρίζοντες εάν ο προκηρυσσόμενος θα έλθη φέρων ως σύμβολον της παρουσίας του πώλον όνου ή ίππου, και εάν είναι Υιός Θεού, όπως προείπομεν, ή ανθρώπου, είπον ότι ανήλθεν εις τον ουρανόν και ο Βελλεροφόντης, ο οποίος ήτο άνθρωπος εξ ανθρώπου, επάνω εις ίππον, τον Πήγασον» [4].

Νομίζουμε ότι είναι εύκολο για τον απλό αναγνώστη να καταλάβει πως οι δαίμονες άκουγαν μόνον λέξεις ή φράσεις των προφητών και μη μπορώντας να καταλάβουν ακριβώς τα μέλλοντα συμβαίνειν, κατασκεύαζαν «ιστορίες» που εμπεριείχαν στοιχεία από τα προλεχθέντα, μιμούμενοι έτσι τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας, εξαπατώντας τους πρόγονους των Νεοπαγανιστών. Γαϊδουράκι χρησιμοποίησε ο Χριστός για να εισέλθει στα Ιεροσόλυμα, γαϊδουράκι ενέπνευσαν στα Μυστήρια του Μίθρα οι δαίμονες!. Έχει καμία σχέση όμως αυτό που προέβλεψαν οι δαίμονες ότι θα κάνει ο Χριστός με το γαϊδουράκι, με αυτό που όντως έκανε;;; Μήπως γράφουν τα Ιερά Ευαγγέλια πως «κατεσπαράχθη» το γαϊδουράκι που χρησιμοποίησε ο Ιησούς ή πως «ανήλθεν εις τον ουρανόν»;;;.

Ας δούμε όμως τι έκαναν οι δαίμονες όταν έμαθαν από τον Προφήτη Ησαϊα ότι θα γεννηθεί από Παρθένο γυναίκα ο Χριστός, πάντα κατά τον Ιουστίνο τον Φιλόσοφο:

«Όταν δε ήκουσαν δια του άλλου προφήτου Ησαϊου να έχη λεχθή ότι θα γεννηθή δια παρθένου και θα ανέλθη μόνος του εις τον ουρανόν, προέβαλον ότι υπεδηλώθη ο Περσεύς. Και όταν επληροφορήθησαν ότι είχε λεχθή, όπως ανεφέρθη εις τας προηγουμένως παρατεθείσας προφητείας, «είναι ισχυρός ωσάν γίγας ο οποίος πρόκειται να τρέξη δρόμον [5]», ενεφάνισαν τον Ηρακλή ως ισχυρόν και ως ταξιδεύσαντα εις όλην την γην. Όταν δε πάλιν έμαθον ότι επροφητεύθη ότι ούτος θα θεραπεύση πάσαν νόσον και θα αναστήση νεκρούς, παρουσίασαν τον Ασκληπιόν [6]».

Μόλις έμαθαν από την προφητεία ότι θα ανέλθει μόνος του ο Χριστός στον Ουρανό, «προέβαλον ότι υπεδηλώθη ο Περσεύς».

Δεν έχουν τέλος οι προσπάθειες απομίμησης από πλευράς των δαιμόνων των όσων είπαν οι Προφήτες.

«Δύνασθε δε από τα προλεχθέντα να κατανοήσετε ότι και την ανέγερσιν του ειδώλου της λεγομένης Κόρης εις τας πηγάς των υδάτων ενήργησαν οι δαίμονες, λέγοντες ότι αύτη είναι θυγάτηρ του Διός, κατά μίμησιν του αναφερομένου υπό του Μωϋσέως. Διότι είπεν ο Μωϋσής, όπως εγράψαμεν προηγουμένως, «εις την αρχήν εδημιούργησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην. Η δε γη ήτο αόρατος και ακατασκεύαστος, και Πνεύμα Θεού εφέρετο υπεράνω των υδάτων». Εις μίμησιν λοιπόν του αναφερθέντος Πνεύματος Θεού, το οποίον εφέρετο υπεράνω του ύδατος, είπον την Κόρην θυγατέρα του Διος. Και την Αθηνάν δε, ομοίως πονηρευόμενοι, είπον θυγατέρα του Διός, όχι από γενετήσιον μίξιν, αλλά, επειδή έμαθον ότι ο Θεός επενόησε να δημιουργήση τον κόσμον δια του Υιού, είπον την Αθηνάν πρώτην έννοιαν πράγμα το οποίον θεωρούμεν ότι είναι γελοιότατον, το να παρουσιάζουν δηλαδή την εικόνα της εννοίας με μορφήν θηλειών. Ομοίως και τους άλλους λεγόμενους Υιούς του Διός ελέγχουν αι πράξεις». [6b] Φαίνεται ότι το υπεράνω των υδάτων φερόμενον Πνεύμα, το όποιον εις τας σημιτικάς γλώσσας χαρακτηρίζεται με λέξιν θηλυκού γένους, παρωμοιάζετο ήδη με την ελληνικήν θεάν των πηγών. Επειδή όμως το Άγιο Πνεύμα ήταν του Θεού που επεφέρετο επάνω του Ύδατος έτσι και η Θέα των Υδάτων έπρεπε να παρουσιασθεί από τους δαίμονες ως κόρη του Δία, ακριβώς για να υπάρχει μια παρόμοια διήγηση με αυτή της Θειας Οικονομίας.

Ας δούμε τώρα, τι έκαναν οι δαίμονες όταν έμαθαν για το Σπήλαιο:

«Ότι δε ο Ησαΐας είχε προκηρύξει και περί της συμβολικής σημασίας του σπηλαίου, σας διηγήθην, είπα, άλλα θα υπενθυμίσω πάλιν την περικοπήν χάριν αυτών οι οποίοι ήλθον μαζί με σας σήμερα [7]. Και διηγήθην την περικοπήν του Ησαΐου, την οποίαν παρέθεσα προηγουμένως, προσθέσας ότι δια τους λόγους εκείνους οι παραδίδοντες τα μυστήρια του Μίθρα ενηργήθησαν υπό του διαβόλου να καθορίσουν να μυούνται υπ' αυτών εις τόπον καλούμενον από αυτούς σπήλαιον» [8].

Το ίδιο έκαναν και με τους καθαρμούς.

«Όταν λοιπόν οι δαίμονες ήκουσαν να κηρύσσεται το λουτρόν τούτο δια του προφήτου, ενήργησαν ώστε οι αναβαίνοντες εις τα ιερά αυτών και μέλλοντες να πλησιάσουν αυτούς δια να προσφέρουν σπονδάς και ολοκαυτώματα, να ραντίζουν εαυτούς. Ενεργούν δε και να εξυπολυθούν (λύσουν τα υποδήματα) τελείως ανερχόμενοι, πριν έλθουν εις τα ιερά, όπου είναι αυτοί εγκατεστημένοι διότι την εντολήν των ιερέων προς τους λάτρεις να εξυπολύωνται, όταν ανέρχωνται εις τα ιερά και πλησιάζουν αυτούς, εμιμήθησαν οι δαίμονες μαθόντες σχετικώς από τα συμβάντα εις τον ειρημένον προφήτην Μωϋσήν. Πράγματι τον καιρόν εκείνον, όταν ο Μωϋσής διετάχθη να κατέλθη εις την Αίγυπτον και να εξαγάγη τον εκεί λαόν των Ισραηλιτών, ενώ εποίμαινε τα πρόβατά του προς μητρός θείου του εις την χώραν της Αραβίας, ωμίλησεν εις αυτόν από την βάτον εν μορφή πυρός ο Χριστός ημών και είπεν «λύσε τα υποδήματά σου και πλησιάσας άκουσε [9]».[10].

Είπε ο Θεός στον Μωυσή να λύσει τα υποδήματά του, το ίδιο έβαλαν στους λάτρεις τους και οι δαίμονες να κάνουν, όσοι απ’ αυτούς ανέβαιναν στα ιερά τους. Είπε ο Θεός δια του προφήτου να υποβάλλονται σε καθαρμούς δια του ραντισμού, το ίδιο έβαλαν στους λάτρεις τους και οι δαίμονες να κάνουν όσοι ανέβαιναν στα ιερά τους.

Πολλά παραδείγματα αναφέρονται στην Απολογία του Ιουστίνου, τα οποία δείχνουν την προσπάθεια των δαιμόνων να εξαπατήσουν τα αθώα θύματά τους. Ότι έλεγαν οι προφήτες (π.χ. «ράντισμα», «πώλος», «σπήλαιο» κ.λ.π.) το έπαιρναν οι δαίμονες και έπλαθαν είτε μύθους είτε αληθινά περιστατικά που εμπεριείχαν μέσα αυτά τα στοιχεία, προσπαθώντας να ξεγελάσουν τους ανθρώπους. Αργότερα, κατά την εποχή της εκπλήρωσης των Προφητειών από τον Χριστό, φαινόταν καθαρά ότι δεν έχει καμία απολύτως σχέση αυτό που είχε προφητεύθη και έγινε, με αυτό που παρουσίασαν οι δαίμονες. [11].

[1a]. Είναι προφανές πως ο σχολιαστής εννοεί ταύτιση κατ’ ουσίαν της Θείας Ευχαριστίας με την λατρεία του Μίθρα όταν χρησιμοποιεί τη λέξη «ίδια». Αυτό φαίνεται και από τον ισχυρισμό του ότι και ο Ιουστίνος αναφέρει πως γίνονται τα ίδια στον Μίθρα. Και εδώ είναι που μπερδεύεται ο σχολιαστής αντιστρέφοντας τους ρόλους αφού αυτός που βλέπει κάποια ομοιότητα είναι ο Αυτοκράτορας επειδή ως Εθνικός δεν γνωρίζει την ουσία του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας, και όχι ο Ιουστίνος. Ο Ιουστίνος αυτή ακριβώς την εντύπωση του Αυτοκράτορα και των εθνικών θέλει να αναιρέσει γι’ αυτό και γράφει ο Πατρολόγος πως στο έργο του: «Αποκρούεται πάσα σύγκρισις μεταξύ της Θείας Ευχαριστίας και του γεύματος των οπαδών του Μίθρα». Παν. Χρήστου, Ελληνική Πατρολογία, Τόμος Β΄ Περίοδος Διωγμών, σελ. 553,Εκδόσεις Κυρομάνος, Θεσσαλονίκη 2005, Έκδοση 3η.

[1b]. Ο σχολιαστής εδώ, νομίζει πως ο Ιουστίνος είπε  ότι στο Δείπνο του Μίθρα γινόταν τα ίδια με το Μυστικό Δείπνο. Παρακάτω θα δούμε, από αυτά που γράφει ο Ιουστίνος, πως ο τελευταίος όχι μόνον διαχωρίζει τις πράξεις που γινόταν στα μυστήρια των Εθνικών  από αυτές που γινόταν στο Μυστικό Δείπνο, αλλά και ότι στα Ειδωλολατρικά μυστήρια είχαμε παρά πολλά παράστρατα: «Πράγματι δια ποιόν λόγον δεν θα ωμολογούμεν και αυτά δημόσια ως αγαθά και δεν θα απεδεικνύομεν ότι είναι θεία φιλοσοφία, λέγοντες ότι με την ανθρωποφονίαν τελούμεν μυστήρια του Κρόνου (πρόκειται για την παρεξηγημένη φράση των Χριστιανών «λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου», που εκλήφθη ως ανθρωποφαγία) και ότι με την πόσιν αίματος, όπως λέγεται, λαμβάνομεν τα ίδια με το εις σας τιμώμενον είδωλον, το όποιον ραντίζετε με αίματα όχι μόνον άλογων ζώων άλλα και ανθρώπινα, εκτελούντες την προσφοράν του αίματος των φονευθέντων δια του επισημότατου και ευγενέστατου ανδρός του κύκλου σας, λέγοντες επίσης ότι επιβαίνομεν ανδρών και συνευρισκόμέθα ελευθέρως με γυναικάς μιμούμενοι τον Δία και τους άλλους θεούς, φέροντες δε προς απολογίαν τα συγγράμματα του  Επικούρου και των ποιητών; Επειδή όμως πείθομεν και τους πράξαντας και μιμούμενους τα παραδείγματα ταύτα να τα αποφεύγουν, καθώς αγωνιζόμεθα και τώρα με την παρούσαν πραγματείαν, πολεμούμεθα ποικιλοτρόπως άλλα δεν ανησυχούμεν, διότι γνωρίζομεν ότι ο Θεός, ο επόπτης των πάντων, είναι δίκαιος. Είθε και τώρα κάποιος με τραγικήν φωνήν να ανεβόα ανεβασμένος εις βήμα υψηλόν εντροπή, εντροπή, όσα πράττετε σεις φανερά να αποδίδετε εις αθώους και να επιρρίπτετε τα ελαττώματα τα ιδικά σας και των θεών σας εις εκείνους οι όποιοι δεν μετέχουν αυτών ούτε κατ' ελάχιστον. Μετανοείτε σωφρονίσθητε. Πράγματι έγω, πληροφορηθείς ότι υπό των πονηρών δαιμόνων επερρίπτετο πονηρά κατηγορία εις τα θεία διδάγματα των Χριστιανών και ελέγοντο τα ψεύδη ταυτα, προς αποστροφήν των άλλων ανθρώπων, κατεγέλασα και δια την συκοφαντίαν και δια την γνώμην των πολλών». Ιουστίνου Φιλοσόφου, Β΄ Απολογία υπέρ Χριστιανών,12-13, Ε.Π.Ε, ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ. 225.Θεσσαλονίκη 1985.

[2]. Αν δεν είχε ειπωθεί με αυτή τη σημασία η λέξη «ίδια» από τον σχολιαστή τότε θα μιλούσαμε για χρήση οίνου και άρτου στη λατρεία του Μίθρα πράγμα που δεν θα μας πείραζε αφού αυτό αποτελεί μόνον εξωτερικό στοιχείο και τίποτε άλλο. Συνεπώς από την πλευρά μας όχι μόνον καμία αντίρρηση δεν θα φέραμε αλλά δεν θα υπήρχε κανένας λόγος να γραφτεί αυτό το άρθρο. Το ότι χρησιμοποιούν και άλλες θρησκείες άρτο και οίνο στη λατρεία τους δεν λέει τίποτα εφόσον τα τελούμενά τους δεν έχουν καμία ουσιαστική σχέση με τον Αληθινό Άρτο και Οίνο, το τεθεώμενο Σώμα και Αίμα του Κύριου Ιησού.

[3a]. Είναι βέβαιο από Ορθόδοξου θεολογίας ότι ακόμη κι αν ήξεραν οι δαίμονες ακριβώς και το τι θα ειπωθεί στα Ευαγγέλια ως προς το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και τα παρέδιδαν στους οπαδούς του Μίθρα πάλι δεν θα μπορούσε να τελεσθεί αφού μόνον δια του Τριαδικού Θεού εν Αγίω Πνεύματι τελείται το μυστήριο και φυσικά μέσα στην Εκκλησία. Επομένως δεν υπάρχει πιθανότητα ο Ιουστίνος να ισχυρίσθηκε ότι οι οπαδοί του Μίθρα τελούν ίδια Μυστήρια με τους Χριστιανούς.

[3b]. Ιουστίνου Φιλοσόφου, Α΄ Απολογία υπέρ Χριστιανών, 55, Ε.Π.Ε., ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ.169.Θεσσαλονίκη 1985. Πολύς λόγος είχε γίνει για την περιβόητη φράση «πίστευε και μη ερεύνα», όπου οι Νεοπαγανιστές προσπάθησαν εξ’ αιτίας την άγνοιάς τους περί της ορθόδοξου θεολογίας που τους διακατέχει, να την προσάψουν στον Χριστιανισμό. Από τα ίδια τα λόγια του Ιουστίνου του Φιλοσόφου, του πρώην εθνικού, φαίνεται πως τα όσα ενέπνεαν οι δαίμονες στους ποιητές έπρεπε να γίνουν αποδεκτά από τους νέους ασυζητητί, και χωρίς καμία απόδειξη: «Οι δε παραδίδοντες τας μυθοποιΐας των ποιητών δεν προσφέρουν καμμίαν απόδειξιν εις τους διδασκόμενους νέους…».Γιατί δεν διαμαρτυρήθηκαν πρώτα για τους νέους της Αρχαίας Ελλάδας που έπρεπε άνευ αποδείξεων να αποδεχθούν αυτά που τους έλεγαν «αυτοί που τους παρέδιδαν τους μύθους των ποιητών»; Από πλευράς ορθόδοξου διδασκαλίας, η όποια έρευνα αφορά πάντα το κτιστό και όχι την ίδια την ουσία  του Θεού. Ι. Δαμασκηνού, Έκδοσις ακριβής της ορθοδόξου πίστεως, PG 94,797B: «Ότι μεν ουν εστι Θεός, δήλον· τι δε εστι κατ’ ουσίαν  και φύσιν, ακατάληπτον τούτο παντελώς και άγνωστον». Σε άλλο έργο του ο Ι. Δαμασκηνός, όχι μόνον δεν μας λέει να μην ερευνάμε (το κτιστό), αλλά μας προτρέπει όπως θα δούμε, να ερευνάμε ακόμα και τους λόγους των έξω σοφών δηλ. των Εθνικών: «Τίποτα δεν είναι πιο πολύτιμο από τη γνώση · αν η γνώση είναι φως της λογικής ψυχής ,αντίστροφα η άγνοια είναι σκοτάδι. Όπως η στέρηση του φωτός είναι σκοτάδι έτσι και η στέρηση της γνώσης είναι σκοτάδι του λογισμού· γιατί η άγνοια είναι γνώρισμα των αλόγων όντων, ενώ η γνώση των λογικών. Σε όποιον λοιπόν δεν υπάρχει γνώση, ενώ κατά φύση έχει την ικανότητα να γνωρίζει και να μαθαίνει, τούτος όντας φύσει λογικός, από αμελή και ράθυμη ψυχή καταντά να’ ναι χειρότερος από τα άλογα όντα· πάντως όταν λέω γνώση, εννοώ την αληθινή γνώση των όντων. Αν οι γνώσεις είναι των όντων, η ψεύτικη γνώση ως γνώση του μη όντος είναι μάλλον άγνοια παρά γνώση · γιατί το ψέμα δεν είναι τίποτα άλλο παρά το μη ον. Επειδή λοιπόν ζούμε όχι με γυμνή την ψυχή, αλλά καθώς η ψυχή μας περιβάλλεται με τη σάρκα, σαν παραπέτασμα, κατέχει νου, που βλέπει και γνωρίζει σαν ένα μάτι, και αφομοιώνει τη γνώση των όντων και την επιστήμη από τον εαυτό της, αλλά χρειάζεται δάσκαλο, ας πλησιάσουμε την αλήθεια με τον αληθινό δάσκαλο- ο Χριστός είναι η ενυπόστατη σοφία και αλήθεια, στον οποίο βρίσκονται κρυμμένοι όλοι οι θησαυροί της γνώσης, αυτός που είναι του Θεού και Πατέρα η σοφία και η δύναμη – κι ας ακούσουμε τη φωνή του μέσω των θείων Γραφών κι ας μάθουμε τη γνώση την αληθινή των όντων….Επειδή λοιπόν ο θείος Απόστολος λέγει «εξετάζοντας τα πάντα να κρατάτε το καλό» ας ερευνήσουμε και τους λόγους των έξω σοφών. Με τον ίδιο τρόπο και στα έργα τους θα βρούμε κάτι και θα το καρπωθούμε ως ψυχωφελές · γιατί κάθε τεχνίτης χρειάζεται μερικά εργαλεία για να φτιάξει το έργο του. Ας πάρουμε λοιπόν τους λόγους που υπηρετούν την αλήθεια κι ας κάνουμε πέρα την ασέβεια που τους κατεξουσίασε άσχημα και να μη χρησιμοποιήσουμε το καλό κακώς, δηλαδή να μη μεταχειριστούμε την τέχνη των λόγων για να εξαπατήσουμε τους απλοϊκούς ανθρώπους, αλλά , μολονότι η αλήθεια δεν έχει ανάγκη από έντεχνους συλλογισμούς, ας τους χρησιμοποιήσουμε κι αυτούς μόνο και μόνο για να ανατρέψουμε τους ύπουλους πολεμίους και την πλαστογραφημένη γνώση. Ας πάρουμε λοιπόν τους λόγους που υπηρετούν την αλήθεια κι ας κάνουμε πέρα την ασέβεια που τους κατεξουσίασε άσχημα και να μη χρησιμοποιήσουμε το καλό κακώς, δηλαδή να μη μεταχειριστούμε την τέχνη των λόγων για να εξαπατήσουμε τους απλοϊκούς ανθρώπους, αλλά , μολονότι η αλήθεια δεν έχει ανάγκη από έντεχνους συλλογισμούς, ας τους χρησιμοποιήσουμε κι αυτούς μόνο και μόνο για να ανατρέψουμε τους ύπουλους πολέμιους και την πλαστογραφημένη γνώση». Ιωάννου Δαμασκηνού, Διαλεκτικά Β΄ Περί γνώσεως, Νικ. Ματσούκα, Εκδόσεις Πουρναρά, Θεσσαλονίκη  2010.

[4]. Ιουστίνου Φιλοσόφου, Α΄ Απολογία υπέρ Χριστιανών, 54, Ε.Π.Ε, ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ.171.Θεσσαλονίκη 1985.

[5]. Γεν.49,10.

[6]. Ψαλμ.18,6. Ιουστίνου Φιλοσόφου, Α΄ Απολογία υπέρ Χριστιανών, 54, Ε.Π.Ε, ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ.171.Θεσσαλονίκη 1985.

[6b]. Ιουστίνου Φιλοσόφου, Α΄ Απολογία υπέρ Χριστιανών, 64, Ε.Π.Ε, ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ.189-191.Θεσσαλονίκη 1985

[7] Εννοεί ότι τη δεύτερη μέρα ήρθε ο Τρύφωνας.

[8]. Ιουστίνου Φιλοσόφου, Διάλογος προς Τρύφωνα, Ε.Π.Ε, ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ.489. Θεσσαλονίκη 1985.

[9]. Έξ. 3,5.

[10]. Ιουστίνου Φιλοσόφου, Α΄ Απολογία υπέρ Χριστιανών, 62, Ε.Π.Ε, ΑΠΟΛΟΓΗΤΑΙ, 1, σελ.185.Θεσσαλονίκη 1985.

[11]. Παρόμοιες περιπτώσεις αναφέρονται εδώ: http://www.oodegr.com/neopaganismos/sykofanties/zeitgeist/zeitgeist_eisagwgi.htm 

Ι. Γ.