• 1. Η παραδοχή ενός ειδωλολάτρη

• 2. Η λέξη: "είδωλο"

• 3. Η διαφορά τών Χριστιανών

• 4. Σχετικά με τη λατρεία αγαλμάτων

• 5. Αρχαίες μαρτυρίες για τα ζωντανά αγάλματα

Μερικοί Νεοπαγανιστές, παραπονιούνται επειδή τους αποκαλούμε "ειδωλολάτρες". Φθάνουν μάλιστα να μας πουν, ότι "δεν είναι χαζοί να προσκυνάνε το μάρμαρο". Αυτό και μόνο, είναι μια ισχυρή απόδειξη ότι ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ! Γιατί η λέξη: "ειδωλολάτρης", για εμάς του Χριστιανούς βεβαίως είναι ντροπή. Για έναν ειδωλολάτρη όμως που σέβεται τον εαυτό του και την αρχαιοελληνική πίστη, η λέξη "ειδωλολάτρης" οφείλει να θεωρείται τιμή!

1. Η παραδοχή ενός ειδωλολάτρη

Προς ντροπή τών Νεοπαγανιστών που νομίζουν ότι ξέρουν τι πιστεύουν, αλλά δεν ονομάζουν τον εαυτό τους: "ειδωλολάτρη", θα χρησιμοποιήσουμε και εδώ τα ίδια τα λόγια ενός ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΗ, παρμένα από γνωστό δικηγορικό φόρουμ. (Βλέπετε η αντιχριστιανική προπαγάνδα γίνεται σε όλα τα φόρουμ από τους ανθρώπους αυτούς). Στα παρακάτω, διατηρώ τα ίδια τα λόγια και τα κεφαλαία του ειδωλολάτρη αυτού, όπως ακριβώς τα έγραψε:

«ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΥΣΙΚΑ ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΣ, ΔΙΟΤΙ ΩΣ ΚΑΤΕΞΟΧΗΝ ΕΡΩΤΙΔΕΥΣ ΚΑΙ ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΟΣ ΛΑΟΣ ΕΠΙΔΙΔΟΝΤΑΙ ΣΕ ΠΡΑΞΕΙΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΕΝΝΟΙΑ ΚΑΙ ΙΔΕΑ ΤΟΥΣ ΘΕΩΡΟΥΝ ΙΕΡΗ ΚΑΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΔΕΣΠΟΖΟΥΣΑ ΘΕΣΗ ΚΑΤΕΧΕΙ ΚΑΙ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙ ΕΙΔΩΛΩΝ

ΕΙΔΩΛΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ (ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΒΑΣΙΚΑ) ΚΑΛΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΠΡΙΝ ΨΥΧΘΟΥΝ ΚΑΙ ΚΑΤΕΛΘΟΥΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ. ΕΙΔΩΛΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΑΝΤΙΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΓΕΦΥΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ, ΙΔΕΑΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ. ΟΜΟΙΩΣ, ΤΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΘΕΩΝ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΕΙΔΩΛΑ ΤΟΥΣ, ΕΙΔΩΛΑ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡΟΥΝ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΟΥΣ, ΕΚΦΡΑΣΜΕΝΗ ΚΑΙ ΕΔΡΑΖΟΜΕΝΗ ΣΤΟ ΜΑΡΜΑΡΟ, ΠΡΟΣ ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ. ΚΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΚΟΙΝΩΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΘΕΩΝ ΣΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥΣ, ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΑΙΣΘΗΣΕΩΝ ΤΟΥΣ, ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΦΟΡΕΑΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ ΤΟΥΣ.

ΣΥΝΕΠΩΣ Η ΣΧΕΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΕ ΤΟΥΣ ΘΕΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΑΜΦΙΔΡΟΜΗ ΚΑΙ ΣΑΝ ΤΕΤΟΙΑ ΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΛΑΤΡΕΥΤΙΚΗ. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΣ».

Μετά την παραπάνω παραδοχή, τα παράπονα τών Ειδωλολατρών, ότι τους αποκαλούμε: «ειδωλολάτρες», φαντάζουν χωρίς νόημα.

2. Η λέξη: "είδωλο"

Ειδωλολατρεία (επιστημονική άποψη): Η λέξη "είδωλο" που παράγεται από το "είδος" (π.χ. Β' Κορ. 5/ε΄ 7) δεν σημαίνει "αντικατοπτρισμός" ή "αντανάκλαση", οπότε και ειδωλολατρία θα σήμαινε την λατρεία της αντανάκλασης, άρα του μη πραγματικού. Σημαίνει την απόδοση του σεβασμού του πιστού στο "είδος του θεού", δηλαδή σε αυτό που ο πιστός βλέπει και συλλαμβάνει με τις αισθήσεις του, ένα άγαλμα π.χ. Αυτό βέβαια παραπέμπει στην θεμελιώδη αρχή της αρχαιοελληνικής θρησκείας ότι οι θεοί της είναι εγκόσμιοι θεοί, που ζουν μέσα στο υλικό σύμπαν και όχι έξω και πέρα από αυτό. Οι θεοί της αρχαίας ελληνικής θρησκείας είναι μέσα στον κόσμο, έχουν πάντα ύλη και συνιστούν "είδος", με την αριστοτελική σημασία του όρου.

Άρα ειδωλολατρία είναι η λατρεία κάθε τέτοιου εγκόσμιου θεού, του κατ' εξοχήν "είδους" δηλαδή.

Με άλλα λόγια, η Αθηνά δεν απεικονίζεται από το άγαλμά της όπως συμβαίνει με τις χριστιανικές εικόνες αλλά είναι το άγαλμά της!

Μα αυτό θα σήμαινε πολλές "Αθηνές" όσες και τα αγάλματα της θεάς, θα παρατηρούσε κάποιος. Ακριβώς! Και εδώ ερχόμαστε σε ένα άλλο χαρακτηριστικό της Αρχαίας Ελληνικής Θρησκείας, δηλαδή την εντοπιότητα των θεών, τους ιδιαίτερους θεούς της κάθε περιοχής, πόλης κ.λ.π. Γιατί προφανώς είναι άλλη η Αθηνά της Αθήνας από την Μινέρβα της Ρώμης, παρόλο που η μετέπειτα νοοτροπία (επηρεασμένη και από τα Χριστιανικά πρότυπα) τις ταύτισε....

Αυτό φυσικά παραπέμπει και στην αντίληψη των δωδεκαθεϊστών, ότι οι θεοί είναι ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΦΥΣΗΣ, που ζουν μέσα στο υλικό σύμπαν, και όχι εξωσυμπαντικοί όπως ο αληθινός Θεός.

3. Η διαφορά τών Χριστιανών

Οι Νεοειδωλολάτρες, με περισσή ασχετοσύνη, σπεύδουν να πουν ότι και οι Χριστιανοί που τιμούν τις άγιες εικόνες, είναι... ειδωλολάτρες. Και ότι η τιμή που αποδίδουν προς τους αγίους και τους αγγέλους, είναι... ειδωλολατρεία.

Όμως η Χριστιανική αντίληψη που καταδικάζει τα είδωλα, κινείται σε εντελώς αντίθετο πνεύμα. Δεν καταδικάζεται η κατασκευή και η τιμή εικόνων κτισμάτων, παρά μόνο εάν αυτή η εικόνα σκοπεύει να απεικονίσει τον άκτιστο και αόρατο Θεό, και λατρεύεται ως Θεός. Μόνο τότε θεωρείται είδωλο. Οι άγιοι δεν λατρεύονται, (γιατί η λατρεία είναι κάτι που αποδίδεται μόνο στον Θεό), αλλά τιμούνται. Και όπως είπαμε, ο Θεός δεν απεικονίζεται, γιατί δεν ομοιάζει με τίποτα κτιστό. Μόνο ο Χριστός λατρεύεται από τα εικονιζόμενα πρόσωπα, επειδή έχει ΔΥΟ ΦΥΣΕΙΣ, και την ανθρώπινη φύση Του την είδαμε, οπότε την απεικονίζουμε. ΟΧΙ όμως ως εικόνα τού ακτίστου Θεού, αλλά ως εικόνα τής κτιστής φύσης του ΑΝΘΡΩΠΟΥ Χριστού. Αυτό που λατρεύουμε στον απεικονιζόμενο Χριστό, δεν είναι η κτιστή ανθρώπινη φύση Του, αλλά Η ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΤΟΥ, το Πρόσωπο Χριστός, και φυσικά η δεύτερη και Θεϊκή φύση Του, η άναρχη και απερίγραπτη Θεία Του Ουσία.

4. Σχετικά με τη λατρεία αγαλμάτων

Την ειδωλολατρεία ως λατρεία του ιδίου του αντικειμένου, ο ίδιος ο Ηράκλειτος την καταπολεμα όταν ορίζει ότι όποιος δεν ξέρει τι προσκυνά είναι σαν να προσκυνά ντουβάρια (είδωλο όχι θεό). Μα και οι λοιποί φιλόσοφοι καταργώντας την πολυθεία ανήγαγαν τα αγάλματα των θεών σε είδωλα εφόσον κατάργησαν εκείνους τους θεούς. Η Ορθοδοξία δεν είναι ενάντια στο προσκύνημα αλλά εναντιώνεται σε ότι και ο Ηράκλειτος, και ακόμη παραπάνω, εφόσον θεωρεί ότι τα παλιά ειδώλια δεν αντιπροσωπεύουν τίποτα από τον αληθινό Θεό.

Ας μην βιαστεί να πει κανείς για καλλιτεχνήματα, ότι δήθεν τα αγάλματα αυτά είχαν μόνο καλλιτεχνική χρήση, διότι στην Ολυμπία αλλά και αλλού αναφέρθηκαν αρκετές υπερφυσικές ικανότητες των αγαλμάτων, δηλαδή εμψυχώνονταν. Όταν λ.χ. οι Ρωμαίοι προσπάθησαν να μεταφέρουν το άγαλμα του Δία από την Ολυμπία στην Ρώμη, εκείνο πετούσε φωτιές κ.λ.π. Κάθε  ένας που πήγαινε στην Ολυμπία να δει το άγαλμα, έλεγε ότι εκείνο έκανε διάφορα υπερφυσικά πράγματα. Αυτό σημαίνει ότι το άγαλμα δεν ήταν ένα απλό καλλιτέχνημα αλλά αποτελεί και θεουργικό αντικείμενο.

Επίσης ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Ιάμβλιχος στο «Περί αγαλμάτων»  αποδείκνυε  ότι τα αγάλματα των θεών εμψυχώνονταν από απόρροια της πνευματικής των οντότητας ώστε να επικοινωνούν με αυτούς οι θνητοί. Αυτό και αν δείχνει ότι οι τότε ειδωλολάτρες πίστευαν στο υπερφυσικό των αγαλμάτων.

Είναι λογικότατο αν σκεφτεί κανείς ότι η τότε θρησκεία βασικά προέρχεται από την παγκόσμια ανιμιστική τοτεμική όπου πολλά αντικείμενα έχουν μαγικές ιδιότητες και όχι μόνο τα αγάλματα.

Ο Πορφύριος επίσης εκφέρεται ενάντια σε όποιον προσκυνά τα αγάλματα (αυτό με την μαρτυρία του Ηράκλειτου) αποδεικνύει ότι όντως τα αγάλματα τα προσκυνούσαν ως θεία ουσία.

Εν κατακλείδι, σε αντίθεση με τους Νεοειδωλολάτρες που προσκυνούν το αντικείμενο, ή έστω ενδοσυμπαντικούς ΑΙΣΘΗΤΟΥΣ "θεούς", οι Χριστιανοί δεν τελούν ειδωλολατρεία τιμώντας και προσκυνώντας τις άγιες εικόνες. Επειδή δεν τις θεωρούν «κατ ουσίαν» θεούς όπως οι αρχαίοι Έλληνες. Ούτε καν απεικόνιση του Θεού. Γιατί και η απεικόνιση του Θεού ΕΙΝΑΙ ΕΙΔΩΛΟ σύμφωνα με την 7^η Οικουμενική Σύνοδο, μια και ο Θεός είναι απερίγραπτος. Απεικονίζουμε και τιμούμε ΜΟΝΟ Ο,ΤΙ ΕΙΔΑΜΕ. Δηλαδή τους αγίους και ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΜΟΝΟ φύση του Θεανθρώπου Ιησού.

5. Αρχαίες μαρτυρίες για τα ζωντανά αγάλματα

Πολλοί Νεοειδωλολάτρες, παραθέτοντας (συνήθως) από τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, εμμένουν στο ότι δήθεν η θρησκεία τους δεν λατρεύει την ύλη αυτή καθεαυτή, αλλά το εικονιζόμενο πρόσωπο, όπως οι Χριστιανοί. Αυτό όμως που τους διαφεύγει, είναι ότι ο Ιουλιανός, έχοντας ζήσει και μεγαλώσει μεταξύ Χριστιανών, ήταν επηρεασμένος από τη Χριστιανική πίστη, και είχε διαφοροποιηθεί στο σημείο αυτό, από την κατ' εξοχήν ειδωλολατρική διδασκαλία τών προγόνων του. Και για του λόγου το αληθές, θα παραθέσουμε εδώ ως κατακλείδα, ιστορικά ντοκουμέντα, που επεξηγούν επαρκώς, το κατά πόσον λάτρευαν ή όχι την ύλη αυτή καθεαυτή οι αρχαίοι Ειδωλολάτρες:

Παράθεμα #1: Ο Ηραΐσκος
"Η περιγραφή που δίνει ο Δαμάσκιος για την ταφή του θείου Ηραΐσκου, της μείζονος αυτής μορφής του παγανισμού στην Αλεξάνδρεια του τέλους του 5ου αιώνα, απεικονίζει την απίστευτη εγγύτητά του στους θεούς. Ήταν ικανός, για παράδειγμα, να ανακαλύψει ποια από τα αγάλματα των θεών κατοικούνταν προσωρινά ή μόνιμα από τη θεότητα και ποια ήταν απλώς αναπαραστάσεις που δεν αποτελούσαν ζωντανές ενσαρκώσεις του θείου. Αρκούσε μια ματιά σε κάποιο άγαλμα για να τον ρίξει σε κατάσταση φυσικής και πνευματικής έκστασης, αν στο άγαλμα κατοικούσε κάποια θεότητα, ενώ, αν δεν έπεφτε σε τέτοια έκσταση, δεν υπήρχε αμφιβολία ότι ο θεός δεν ήταν παρών." (Bowersock Glen Warren, 'Ο ελληνισμός στην ύστερη αρχαιότητα', 2η έκδ., ΜΙΕΤ, Αθήνα 2000, σελ. 123-124).

Αυτό αναφέρεται στη Σούδα, λήμμα Ηραΐσκος':
"O μεν δη Ηραΐσκος αυτοφυής εγένετο διαγνώμων των τε ζώντων και των μη ζώντων ιερών αγαλμάτων"


Παράθεμα #2: Το ξύπνημα τών αγαλμάτων
"Οι Έλληνες και οι εξελληνισμένοι πιστοί των αιγυπτιακών θεών εξακολούθησαν και κατά την αυτοκρατορική εποχή να τελούν, σύμφωνα με το αιγυπτιακό τυπικό, δύο καθημερινές ακολουθίες, μια πρωινή και μια εσπερινή. Η πρωινή τουλάχιστον άρχιζε με καθαρμούς, που γίνονταν με νερό, άναμμα πυρός και καύση λιβανωτού και άλλων αρωματικών ουσιών. Έπειτα ξυπνούσαν τα αγάλματα των θεών, που πίστευαν ότι ήταν ζωντανά, με ψαλμούς που συνόδευαν αυλοί [...] Σε ορισμένες μεγάλες εορτές οι ιερείς έλουζαν το άγαλμα της θεάς, κτένιζαν και αρωμάτιζαν την κόμη της, την έντυναν πάλι με τα βαρύτιμα ενδύματα της και την στόλιζαν με ακριβά κοσμήματα." (Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμ. ΣΤ', 'Ελληνισμός και Ρώμη 30 π.Χ.-324 μ.Χ.', Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., σελ. 497β-498α).

Παράθεμα #3: Τρισμέγιστος και Ασκληπιός
Γνωστικό κείμενο "Ασκληπιός", της βιβλιοθήκης Ναγκ Χαμαντί:

"just as the Father and Lord made the gods eternal so as to be like him, / so humanity would represent its gods with / the likeness of its own countenance." / "Do you mean statues, Trisraegistus?" [326,10] "Statues, Asclepius—do you see to what extent you yourself / are an unbeliever? —animated statues, full of intellect and spirit, / which accomplish such great things; statues which have foreknowledge of future things / and which predict them through lots, oracles, dreams, and many other things, / which cause illnesses for men and cure them, which cause [326,15] sadness and joy according to one's deserts." (James McConkey Robinson, "The Coptic Gnostic Library: A Complete Edition of the Nag Hammadi Codices", BRILL 2000, σελ. 417)

Μετάφραση:
Όπως ακριβώς ο Πατέρας και Κύριος κατέστησε τους Θεούς αιώνιους ώστε να είναι όπως εκείνος, έτσι και η ανθρωπότητα θα αναπαριστούσε τους Θεούς της με τη δική της ομοιότητα.
- Εννοείτε τα αγάλματα, Τρισμέγιστε;
- Τα αγάλματα, Ασκληπιέ, βλέπεις μέχρι ποιου σημείου είσαι δύσπιστος; Ζωντανά αγάλματα, πλήρη νόησης και πνεύματος, που πραγματοποιούν τέτοια μεγάλα πράγματα. Αγάλματα που προγνωρίζουν τα μέλλοντα και τα προβλέπουν με κλήρους, χρησμούς, όνειρα, και πολλά άλλα, που προκαλούν τις ασθένειες στους ανθρώπους και τους θεραπεύουν, που προκαλούν τη θλίψη και τη χαρά κατά πως αξίζει στον καθένα.

Γ. Κ.