Στωικοί και Ζήνων Κιτιεύς: ο ιδρυτής της στωικής φιλοσοφίας ήταν σημιτικής καταγωγής!

	Νεοπαγανιστικές απάτες Απάντηση στις συκοφαντίες τού Νεοπαγανισμού Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας	Φιλόσοφοι

Το παρόν άρθρο, αποτελεί μία χρήσιμη, πιστεύουμε, υπενθύμιση, που ίσως μετριάσει το εθνικιστικό παραλήρημα των νεοπαγανιστών, ειδικά όταν θα τους έρχεται η ρατσιστική διάθεση να ειρωνευτούν την μη ελληνική καταγωγή κάποιων Πατέρων της Εκκλησίας, κατά τα άλλα όμως, ελληνόφωνων και ελληνομαθών πέρα από κάθε αμφισβήτηση.

Η πλάνη των νεοπαγανιστών:

Ο Επίκουρος (341-270 π.Χ.[1]) είπε: «Μόνοι ικανοί να φιλοσοφήσουν είναι οι Έλληνες»[2], και οι εκδόσεις «Θύραθεν» (ποιος άλλος…) σχολιάζουν ότι αυτό, «με τα δεδομένα της εποχής του [Επίκουρου] ήταν αληθινό».

Η πραγματικότητα στην εποχή του Επίκουρου:

Ο Ζηνόδοτος, έγραψε για τον ιδρυτή της στωικής φιλοσοφίας, τιμώντας την προσφορά του: «Ζήνωνα, με γαλήνια σοβαρότητα και στοχαστικό μέτωπο, βρήκες λόγο αρρενοπρεπή με την άσκηση και την πρόνοια ίδρυσες την σχολή […] Κι αν πατρίδα σου ειν’ η Φοινίκη, τι πειράζει;»[3].

Όπως είναι γνωστό, ο Στωικισμός είναι η φιλοσοφία της σχολής που ίδρυσε και στέγασε στην Ποικίλη Στοά της Αγοράς των Αθηνών ο Ζήνων ο Κιτιεύς περίπου το 300 π.Χ. Όμως, δεν ήταν Έλληνας, αλλά σύμφωνα με τους μελετητές, «ο Ζήνων από το Κίτιο της Κύπρου (333/332-262/261) ήταν σημιτικής καταγωγής»[4].

Σύμφωνα με τον αρχαίο συγγραφέα Διογένη Λαέρτιο (3^ος αι. μ.Χ.), ο Ζήνων καταγόταν από το Κίτιο της Κύπρου, μια ελληνική πολίχνη όπου είχαν εγκατασταθεί Φοίνικες έποικοι[5], και βεβαίως, οι Φοίνικες ήταν «ένας σημιτικός λαός»[6].

Ο Διογένης Λαέρτιος είναι αυτός που στον «Βίο του Ζήνωνα» μας παραδίδει σημαντικές μαρτυρίες για την φοινικική και άρα, σημιτική καταγωγή του ιδρυτή της Στοάς:

1^η μαρτυρία.

Ο Ζήνων Κιτιεύς ήταν για ένα διάστημα μαθητής του Κράτη από τη Θήβα[7] και από την περίοδο εκείνη μας διηγείται ένα περιστατικό ο Διογένης Λαέρτιος:

«… ο Κράτης, επειδή ήθελε να τον απαλλάξει [τον Ζήνωνα] απ’ το να είναι ντροπαλός, του έδωσε μια χύτρα με φακές να τη μεταφέρει μέσα από τον Κεραμεικό. Βλέποντάς τον να ντρέπεται και να προσπαθεί να την καλύψει, την χτύπησε με το ραβδί και την έσπασε. Ο Ζήνων άρχισε να τρέχει και οι φακές έτρεχαν στα πόδια του. Τότε του είπε ο Κράτης: ‘’Γιατί φεύγεις μικρέ Φοίνικα; Δεν έπαθες τίποτε κακό’’»[8].

Το σκωπτικό παρωνύμιο «Φοινικίδιον» που απευθύνει ο δάσκαλος στον μαθητή του, αποδίδει στον Ζήνωνα την φοινικική του καταγωγή.

2^η μαρτυρία.

Ο φιλόσοφος Πολέμων, σύμφωνα με τον Λαέρτιο, υπενθυμίζοντας στον Ζήνωνα την σημιτική καταγωγή του, έλεγε τα εξής:

«[Ο Ζήνων] πήγαινε στην σχολή του Πολέμωνα γιατί δεν ήταν καθόλου αλαζόνας, και κείνος του έλεγε: ‘’Ξέρω πολύ καλά, Ζήνων, ότι μπαίνεις κρυφά από την πόρτα του κήπου, κλέβεις τις ιδέες μου και προσπαθείς να τις μεταμφιέσεις με Φοινικικά μέσα’’»[9].

Η μαρτυρία αυτή είναι ακόμα πιο σαφής για την καταγωγή του ιδρυτή της Στοάς, διότι εδώ πρόκειται όχι για πείραγμα, αλλά για επιθετικό σχόλιο που έχει σκοπό να προσβάλει τον Ζήνωνα ακριβώς για την σημιτική του καταγωγή.

3^η μαρτυρία.

Ο Τίμων ο Φλειάσιος στο έργο του «Σίλλοι» έγραψε για τον Ζήνωνα περιπαικτικά:

«Είδα και μια Φοίνισσα, αδύνατη γριά, σκοτισμένη από την αλαζονεία, να επιθυμεί τα πάντα»[10].

Εξίσου σημαντική μαρτυρία καθώς το σχόλιο του Τίμωνα έχει σκοπό να υπενθυμίσει την καταγωγή του Ζήνωνα και να την σχολιάσει αρνητικά.

4^η μαρτυρία.

Αξιοσημείωτο είναι και το εξής που μας μεταφέρει ο Λαέρτιος:

«Ο Αντίγονος ο Καρύστιος λέει πως ο Ζήνων δεν αρνιόταν ότι κατάγεται από το Κίτιο. Επειδή ήταν ένας απ’ αυτούς που συνέβαλαν στην επισκευή των λουτρών και το όνομά του χαράχτηκε πάνω στην πλάκα ως ‘’Ζήνων ο φιλόσοφος’’, απαίτησε να προστεθεί και το Κιτιεύς»[11].

Ο Ζήνων λοιπόν, παρά τα αρνητικά σχόλια, ουδέποτε αρνήθηκε την καταγωγή του και μάλιστα ήταν υπερήφανος γι’ αυτήν. Κατάφερε όμως να επιβάλλει στους Αθηναίους όχι μόνο την προσωπικότητά του και την φιλοσοφική του σκέψη, αλλά και την καταγωγή του. Και πράγματι, όταν πέθανε, «η Αθήνα τον τίμησε με δημόσια ταφή»[12].

5^η μαρτυρία.

Προς επίρρωσιν των παραπάνω, παραθέτουμε και την επόμενη μαρτυρία:

«Ο στωικός Ζηνόδοτος, ο μαθητής του Διογένη, έγραψε: Κατάκτησες την αυτάρκεια, περιφρονώντας τον ματαιόδοξο πλούτο, Ζήνωνα, με γαλήνια σοβαρότητα και στοχαστικό μέτωπο, βρήκες λόγο αρενοπρεπή με την άσκηση και την πρόνοια ίδρυσες την σχολή, τη μητέρα της ατρόμητης ελευθερίας. Κι αν πατρίδα σου ειν’ η Φοινίκη, τι πειράζει;»[13].

Επίλογος: οι αρχαιόπληκτοι συμπατριώτες μας, ως πρόβατα στην στάνη του εθνοκεντρισμού (εις μνήμην του ντοκιμαντέρ «Black μπεεε»)

Σύμφωνα με τον καθ. Γεώργιο Μπαμπινιώτη:

Ο «Εθνοκεντρισμός … [είναι] μορφή κοινωνικής αντίληψης που συνίσταται στην τάση να χρησιμοποιεί κανείς τους κανόνες και τις αξίες τής δικής του κοινοτικής ομάδας ως μέτρο για την κρίση και την αξιολόγηση των κανόνων και των αξιών άλλων κοινωνιών»[14].

Από τον ορισμό αυτό, προκύπτει η εξήγηση για ποιον λόγο προτιμούν να ξεχνούν την καταγωγή του Ζήνωνα οι εθνοκεντρικά ή και εθνικιστικά σκεπτόμενοι αρχαιολάτρες και νεοπαγανιστές συμπατριώτες μας, οι οποίοι δεν μπορούν να χωνέψουν ότι οι πολιτισμοί συχνά ρέουν ο ένας μέσα στον άλλον χωρίς να είναι δυνατόν να τους εμποδίσουμε (σε επόμενο άρθρο θα δώσουμε τα στοιχεία για την αιγυπτιακή προέλευση του Δωδεκαθέου…).

Δυστυχώς, οφείλουμε να πούμε από την ασθένεια του εθνοκεντρισμού επλήγη και ο γνωστός σκηνοθέτης Θόδωρος Μαραγκός, όπως φάνηκε από το επιεικώς απαράδεκτο και μάλλον πρόχειρο σκηνοθέτημα «Black μπεεε» (έγινε πρόσφατα προβολή του από την δημόσια τηλεόραση), για το οποίο μάλιστα αποδέχτηκε βραβείο και από… χλαμυδοφόρους συντοπίτες μας, χωρίς να τον ενοχλεί το γεγονός ότι στο ντοκιμαντέρ του κατακρίνει «τα θρησκευτικά δόγματα» που μας μετέτρεψαν σε «πρόβατα», εντούτοις όμως με την παρουσία του εκεί, αναγνωρίζει χωρίς πρόβλημα την θρησκευτική… στάνη της νεο-ειδωλολατρίας!

Όπως αντιλαμβάνονται οι αναγνώστες, ήδη διαμορφώνουμε ειδικό αφιέρωμα για το ντοκιμαντέρ «Black μπεεε», με το οποίο δεν ξέρει κανείς αν πρέπει να γελάσει ή να κλάψει. Είναι τραγικό να βλέπουμε ανθρώπους με κάποια παρουσία στην τέχνη του τόπου μας, να γίνονται έρμαια ανιστόρητων τοποθετήσεων και απίθανων αντιφάσεων που δυστυχώς, φαίνεται ότι έχουν γίνει αντιγραφή από νεοπαγανιστικές ιστοσελίδες…

Επιστρέφοντας στο αρχικό μας θέμα, τελικά, παίζει κάποιον ρόλο το γεγονός ότι ο Ζήνων ήταν σημιτικής καταγωγής;

Για τους φυσιολογικά σκεπτόμενους ανθρώπους, φυσικά και όχι.

Όμως, οι αρχαιόπληκτοι συμπολίτες μας δεν σκέφτονται έτσι, και φτάνουν στο σημείο να υβρίζουν όχι μόνο τους σημερινούς Έλληνες αλλά και τους προγόνους μας, όπως τον Μακρυγιάννη αλλά και τον Κολοκοτρώνη, που προσευχόταν στην Παναγιά για την απελευθέρωση[15] και όρισε ημέρα της επανάστασης την 25^η Μαρτίου, ημέρα του Ευαγγελισμού[16]. Και είναι σαν να υβρίζουν τους ήρωες αυτούς, όταν χρησιμοποιούν το ανόητο, ρατσιστικό και φασιστικό επιχείρημα, ότι οι Έλληνες Ορθόδοξοι, δήθεν, έχουμε αποδεχτεί μια… ανθελληνική, σημιτικής προέλευσης θρησκεία!

Ε, λοιπόν, ας θυμούνται πλέον ότι ο ιδρυτής μιας από τις σημαντικότερες φιλοσοφικές σχολές στην ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, ήταν επίσης σημιτικής καταγωγής… Επίσης, όταν μιλάνε για «ανθελληνικές θρησκείες», ας θυμηθούν ότι ο «θεός» τους ο Απόλλωνας ήταν τόσο… ελληνάρας, που εξόντωνε με πανούκλα τους Έλληνες μπροστά στα τείχη της Τροίας, βοήθησε τον Πάρη να σκοτώσει τον σπουδαιότερο πολεμιστή μας, τον Αχιλλέα, και ήταν επίσης υπεύθυνος για τον θάνατο του Πατρόκλου, ενώ και η Αφροδίτη επίσης προστάτευε τους Τρώες!

Είναι εντελώς παρανοϊκό, να ψάχνουν οι νεοπαγανιστές στα χριστιανικά κείμενα το παραμικρό ψήγμα αρνητικής αναφοράς σε «Έλληνες», όρος που ως γνωστόν, την εποχή εκείνη σήμαινε -και όχι με υπαιτιότητα των Χριστιανών- τον ειδωλολάτρη, και όμως, να πηγαίνουν στους λόγγους, τα βουνά και τις ραχούλες ντυμένοι με χλαμύδες και περικεφαλαίες, για να προσεύχονται σε θεούς… δωσίλογους!

Και αξίζει να το πούμε, ότι ο αρχαίος ειδωλολατρικός θρησκευτικός πολιτισμός των προγόνων μας (ακόμα κι αν αφήσουμε στην άκρη τις πάμπολλες διαφοροποιήσεις του), έχει ζωή το πολύ 11-12 αιώνων, ενώ από την εποχή που οι Έλληνες εγκαταλείψαμε τον κανιβαλισμό της ειδωλολατρίας (ανθρωποθυσίες, ναοί πορνεία προς τιμή της Αφροδίτης, φαλλικές λατρείες κ.λπ.) και έχουμε ταυτιστεί με την Ορθοδοξία, έχουν περάσει δεκαεπτά (17) ολόκληροι αιώνες. Πόσοι ακόμα λοιπόν πρέπει να περάσουν για να καταλάβουν ότι μόνο ο σεβασμός αξίζει στην επιλογή του λαού να κρατήσει με τόσες θυσίες την πίστη του; Πότε θα ανοίξουν τα μάτια τους να διαβάσουν τι γράφουν με θαυμασμό οι περιηγητές για τους Έλληνες στην Τουρκοκρατία;

«Πολλές φορές απορώ πώς κατόρθωσε να επιβιώσει τόσο καιρό η χριστιανική πίστη στην Τουρκία και πώς υπάρχουν στην Ελλάδα 1.200.000 ορθόδοξοι. Και να σκεφτεί κανείς ότι ποτέ από την εποχή του Νέρωνα, του Δομητιανού και του Διοκλητιανού οι διωγμοί δεν ήταν τόσο σκληροί, όσο αυτοί που υποφέρει σήμερα η ανατολική Εκκλησία […] Και όμως, οι Έλληνες είναι ευτυχισμένοι που παραμένουν χριστιανοί»[17].

Αν τώρα, οι νεοπαγανιστές θεωρούν «τιμή» για τον Έλληνα να υιοθετεί τα απεχθή κατάλοιπα μιας θρησκευτικής πίστης που τον καλούσε να χοροπηδάει σαν χιμπατζής γύρω από έναν τεράστιο φαλλό, να θυσιάζει σε βωμούς βρέφη και μικρά παιδιά για να εξευμενίσει τους θεούς, να χρησιμοποιεί τους ναούς της Αφροδίτης ως πορνεία, να ανέχεται θεούς βιαστές και παιδεραστές, και να γονατίζει μπροστά σε φαλλικά σύμβολα όπως οι ερμαϊκές στήλες, εμείς το μόνο που μπορούμε να πούμε, είναι ότι ευχόμαστε κάποια στιγμή να ξυπνήσουν…

Σημειώσεις

[1] Kroh Paul, «Λεξικό αρχαίων συγγραφέων Ελλήνων και Λατίνων», University Studio Press, Θεσσαλονίκη 1996, σελ. 167α.

[2] Στο πρωτότυπο: «Ο δε Επίκουρος υπολαμβάνει μόνους φιλοσοφήσαι Έλληνας δύνασθαι» (το απόσπασμα διασώζεται στο Κλήμης Αλεξανδρεύς, «Στρωματείς» 1,15). Πρωτότυπο, μετάφραση, σχόλια από το Επίκουρος, «Αναγνωστικό της επικούρειας φιλοσοφίας και τέχνης του ζην. Θεματική ταξινόμηση των αρχαίων πηγών», εκδ. Θύραθεν, Θεσσαλονίκη 2000, σελ. 276.

[3] Στο πρωτότυπο: «…και άλλο Ζηνόδοτος ο στωικός, Διογένους μαθητής· έκτισας αυτάρκειαν, αφείς κενεαυχέα πλούτον, Ζήνων, συν πολιώ σεμνός έπισκυνίω· άρσενα γαρ λόγον εύρες, ενηθλήσω δε προνοία, αίρεσιν, ατρέστου ματέρ’ ελευθερίας· ει δε πάτρα Φοίνισσα, τις ο φθόνος;» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,30). Η μετάφραση από το Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, Βιβλίον έκτον, έβδομον (σειρά «Οι Έλληνες» #305), Κάκτος, Αθήνα 1994, σελ. 131.

[4] Nesselrath Heinz-Gunther, «Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία» (τόμ. Α΄- Αρχαία Ελλάδα), 2η έκδ., Παπαδήμας, Αθήνα 2003, σελ. 549.

[5] Στο πρωτότυπο: «Ζήνων Μνασέου ή Δημέου, Κιτιεύς από Κύπρου, πολίσματος Ελληνικού Φοίνικας έποικους εσχηκότος» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,1). Βλ. Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 107.

[6] Howatson C. M., «Εγχειρίδιο Κλασικών Σπουδών» (πρωτ. «The Oxford Companion to Classical Literature»), εκδ. Αφοί Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 1996 (c1989), σελ. 770α.

[7] Στο πρωτότυπο: «Έως μεν ουν τινός ήκουε του Κράτητος» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,4). Βλ. Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 109.

[8] Στο πρωτότυπο: «… βουλόμενος αυτόν και τούτου θεραπεύσαι δίδωσι χύτραν φακής δια του Κεραμεικού φέρειν. επεί δ’ είδεν αυτόν αιδούμενον και περικαλύπτοντα, παίσας τη βακτηρία κατάγνυοι την χύτραν φεύγοντος δ’ αυτού και της φακής κατά των σκελών ρεούσης, φησίν ο Κράτης, ‘’τι φεύγεις, Φοινικίδιον; ουδέν δεινόν πέπονθας’’» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,3). Η μετάφραση από το Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 109.

[9] Στο πρωτότυπο: «Ήδη δε προκόπτων εισήει και προς Πολέμωνα υπ’ ατυφίας, ώστε φασί λέγειν εκείνον, ‘’ου λανθάνεις, ω Ζήνων, ταις κηπαίαις παρεισρέων θύραις και τα δόγματα κλέπτων Φοινικικώς μεταμφιεννύς’’» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,25). Η μετάφραση από το Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 127.

[10] Στο πρωτότυπο: «Ο Τίμων εν τοις Σίλλοις φησίν ούτω· και Φοίνισσαν ίδον λιχνόγραυν σκιερώ ενί τύφω πάντων ιμείρουσαν» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,15). Η μετάφραση από το Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 119.

[11] Στο πρωτότυπο: «Φησί δ’ Αντίγονος ο Καρύστιος ουκ αρνείσθαι αυτόν είναι Κιτιέα. των γαρ εις την επισκευήν του λουτρώνος συμβαλλομένων εις ων και αναγραφόμενος εν τη στήλη, ‘’Ζήνωνος του φιλοσόφου’’ ηξίωσε και το Κιτιεύς προστεθήναι» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,12). Η μετάφραση από το Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 117.

[12] Kroh Paul, «Λεξικό αρχαίων συγγραφέων …», ό.π., σελ. 200β.

[13] Στο πρωτότυπο: «και άλλο Ζηνόδοτος ο στωικός, Διογένους μαθητής· έκτισας αυτάρκειαν, αφείς κενεαυχέα πλούτον, Ζήνων, συν πολιώ σεμνός έπισκυνίω· άρσενα γαρ λόγον εύρες, ενηθλήσω δε προνοία, αίρεσιν, ατρέστου ματέρ’ ελευθερίας· ει δε πάτρα Φοίνισσα, τις ο φθόνος;» (Διογένης Λαέρτιος, «Βίοι Φιλοσόφων», 7,30). Η μετάφραση από το Διογένης Λαέρτιος, «Άπαντα», τόμ. 3, ό.π., σελ. 131.

[14] Μπαμπινιώτης Γεώργιος, «Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας», 2η έκδ. εμπλουτισμένη, Κέντρο Λεξικολογίας, Αθήνα 2005, σελ. 552β.

[15] Τερτσέτης Γεώργ., «Θεοδώρου Κολοκοτρώνη Απομνημονεύματα», Βεργίνα, σελ. 49.

[16] Τερτσέτης Γεώργ., «Θεοδώρου Κολοκοτρώνη Απομνημονεύματα», ό.π., σελ. 64.

[17] Σιμόπουλος Κυριάκος, «Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα», τόμ. Α΄ (333-1700), 9η έκδ., Στάχυ, Αθήνα 1999 (c1970), σελ. 528.