Γιάννης Τ.

Ο Νεοπαγανιστικός ισχυρισμός:

Για το έτος 416 μ. Χ. μεταξύ άλλων υποστηρίζεται ότι «Ο μοναχός Υπάτιος, επονομαζόμενος "Η Σπάθα του Θεού", περιοδεύει την Βιθυνία και εντοπίζει "κρυφούς" λάτρεις των αρχαίων θεών, τους οποίους εξοντώνει μαζί με τις οικογένειές τους δίχως μεσολάβηση δίκης» και «ο μοναχός Υπάτιος, ο αυτοαποκαλούμενος "Σπάθα του Θεού", περιοδεύει τη Βιθυνία (. . . ) εντοπίζει "παράνομους ιερείς" ή "κρυφούς" λάτρεις που τους θανατώνει -τόσο αυτούς όσο και τις οικογένειές τους- με άγριο τρόπο και δίχως φυσικά δίκη» (Βλ. Ρασσιά, Μια Ιστορία Αγάπης, β’ έκδ. , τ. Β’, σ. 59˙ Υπέρ Της Των Ελλήνων Νόσου, β' έκδ. , τ. 3, σ. 60.)

Η πραγματικότητα:

Μοναδική πηγή για τον Υπάτιο είναι η βιογραφία που συνέγραψε ο υποτακτικός του, μοναχός Καλλίνικος. Σε αυτήν δεν αναφέρεται θανάτωση Εθνικών από τον Υπάτιο, τους ομόδοξούς του ή την εξουσία.

Ο Υπάτιος ήταν πρεσβύτερος και ηγούμενος σε μοναστήρι της Βιθυνίας τον 5^ο αι., αγωνίστηκε κατά της αρχαίας θρησκείας, ωστόσο ο ισχυρισμός για θανατώσεις Εθνικών με βάση τον Βίο του Υπάτιου είναι ατεκμηρίωτος, βασισμένος στην ΑΥΘΑΙΡΕΤΗ πεποίθηση πως πίσω από διηγήσεις θαυμάτων ή παρόμοιων περιστατικών κρύβονται φόνοι Εθνικών οι οποίοι εσκεμμένα αποσιωπώνται από τους χριστιανούς χρονογράφους. Επειδή οι Χριστιανοί χρονογράφοι της εποχής εκείνης μόνο για αποσιώπηση των χριστιανικών βιαιοτήτων (π. χ. Σαράπειο, Υπατία) δεν μπορούν να κατηγορηθούν, η άποψη ότι στον Βίο αναφέρονται φόνοι Εθνικών με κωδικοποιημένο-έμμεσο τρόπο δεν φαίνεται να αληθεύει.

Στην §103, 9-13, του Βίου αναφέρεται ο εκχριστιανισμός ορισμένων Εθνικών εξαιτίας της κοπής ιερών δέντρων τους, δίχως τη θανάτωση μη Χριστιανών: "ει που γαρ ήκουσεν [ο Υπάτιος] ή δέντρον ή άλλο τι τοιούτον ότι προσκυνούσί τινες, ήρχετο εκεί ευθέως παραλαβών τους μονάζοντας τους εαυτού μαθητάς και κατακόψας αυτό κατέκαιεν πυρί˙ και ούτω λοιπόν κατά μέρος χριστιανοί γεγόνασιν".

Στην §125, 5-12, του Βίου αναφέρεται ο θάνατος ενός μάντη, δίχως υπαιτιότητα του Υπάτιου: "ο Εθνικός αυτός μάντης ην γαρ γέρων και μετ’ ολίγον απέθανεν".

Στην §126 του Βίου ο Υπάτιος προειδοποιεί ορισμένους Εθνικούς για την οργή του Θεού, αν δεν αλλαξοπιστήσουν. Αυτοί δεν έδωσαν σημασία και αργότερα "οι μεν αυτών από δαίμονος πικρού θανάτου ετελεύτησαν, οι δε λοιποί εσκορπίσθησαν". Στην περίπτωση αυτή παρομοίως δεν προκύπτει άσκηση βίας από τον Υπάτιο κατά προσώπων.

Αναφέρεται επίσης (§ 117, 19 του Βίου) η βάφτιση του Εθνικού Εγέρσιου, ο οποίος ζήτησε από τον Υπάτιο να τον βοηθήσει υποσχόμενος να βαπτιστεί εάν ο δεύτερος τον βοηθούσε. Στον Βίο αναφέρεται το περιστατικό με τον έπαρχο Κωνσταντινούπολης Λεόντιο (ο οποίος βοήθησε στην ανέγερση του ναού του αγίου Δημήτριου στη Θεσσαλονίκη και απεικονίζεται σε ψηφιδωτά εντός του ναού), ο οποίος προσπάθησε να αναβιώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Χαλκηδόνα, αλλά εξαιτίας της αντίδρασης του Υπάτιου παραιτήθηκε από το εγχείρημά του (§ 107-109 του Βίου).